TBMM
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk cezalarının artırılmasını da içeren Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nin görüşmelerine başlandı.
Komisyon, AK Parti Bursa Milletvekili Mustafa Varank başkanlığında toplandı.
Türkiye'nin, stratejik konumu, güçlü ekonomisi, dinamik nüfusu ve gelişmiş altyapısıyla uluslararası arenada aktif bir ticaret ve yatırım merkezi olma yolunda kararlılıkla ilerlediğini söyleyen Varank, 2023 yılının dünya ekonomisi açısından oldukça zorlu geçtiğini; özellikle dış ticarette salgınla başlayan, daha sonra Rusya-Ukrayna savaşı, coğrafi gerilimlerle yoğun bir korunmacı anlayışın hakim olduğu bir dünya düzenine şahit olunduğunu dile getirdi.
Bu durumun, dünyada refahın azalmasına neden olduğuna işaret eden Varank, küresel ekonomiyle ticaret uygulamalarının hızla dönüştüğü böyle bir ortamda ticaret politikalarının uygulanmasına yönelik yeni tedbirlerin alınması, gerekli güncellemelerin yapılması ihtiyacının bilindiğini söyledi.
Bugün görüşülecek teklifi oldukça kıymetli bulduğunu ifade eden Varank, bu toplantıdan önce iktidar ve muhalefet milletvekilleriyle dün bir teknik değerlendirme yaptıklarını aktardı. Varank, şunları kaydetti:
"Bu kanun teklifiyle ticari hayatta yaşanan gelişmeler karşısında ihtiyaç duyulan kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesini hedefliyoruz. Perakende ticaretin düzenlenmesi, tüketicinin korunması, ürün güvenliği, rekabetin korunması, tarım ürünleri ve lisanslı depoculuk gibi çok farklı konularda tedbirlerimizi bu yapacağımız değişiklikle hayata geçirmiş olacağız. Enflasyon ve fiyat dalgalanmaları meselesi, tüm dünya gibi bizim başımızı da ağrıtan önemli bir husus. Vatandaşlarımızın karşılaştığı sıkıntıların hepsinin farkındayız. Sonuçta bizler milletvekilleri olarak sahada siyaset yapıyoruz. Vatandaşlarımızla sürekli bir aradayız. Onların nelerden etkilendiğinin, hangi taleplerinin olduğunun da farkındayız."
"Tedbirleri en sıkı şekilde alacağız"
Komisyon Başkanı Varank, dış dinamikler ve genel ekonomik gelişmelerden etkilenmemesine rağmen sadece fırsatçılıktan kaynaklanan sorunların farkında olduklarına işaret ederek, "Piyasa gerçeklerinden kopuk fahiş fiyat artıranlarla ya da stokçuluk yapanlarla mücadelemizi sürdüreceğiz." diye konuştu.
Komisyonda iş dünyasından gelen milletvekillerinin yer aldığını belirten Varank, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Fiyat istikrarı ve anti enflasyonist yaklaşımdan taviz vermeden, hükümetimizin büyüme odaklı ekonomi programı doğrultusunda TBMM'deki milletvekilleri olarak gerekli adımları atacağız. İnşallah yaptığımız bu değişikliklerle, aldığımız tedbirlerle, uyguladığımız politikaların olumlu sonuçlarını somut bir şekilde hissetmeye başlayacağız. Sokakta vatandaşlarımız bu kanun teklifini oldukça yakından takip ediyorlar. Ticaret hayatında özellikle fiyat dalgalanmalarıyla ilgili bu işte art niyetli olarak hareket edenlerin gerekli cezaları almaları hususunda önemli bir farkındalık var. Biz de vatandaşımızın sesine TBMM'de kulak vererek bu tedbirleri en sıkı şekilde alacağız."
Piyasadaki oyuncuların işini ve ticaret hayatını kolaylaştıracak, verimliliği artıracak, üreticilerden kooperatiflere ve çiftçilere kadar onların hayatına dokunacak yeni tedbirlerin de bu kanun teklifiyle getirileceğini ifade eden Varank, Türkiye'nin sürdürebilir büyümesine katkı sağlayacak düzenlemenin görüşmelerinin verimli geçmesi temennisinde bulundu.
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda, Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nin tümü üzerinde görüşmeler tamamlandı.
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Kırşehir Milletvekili Necmettin Erkan, Komisyona sunum yaptı.
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da yapılacak değişiklikle Rekabet Kurulunun soruşturma süreçlerinin hızlandırılacağını anlatan Erkan, gıda başta olmak üzere toplumun temel ihtiyaçlarında fahiş fiyat artışlarının piyasa dengesine zarar verdiğini belirtti.
Erkan, "Bu tür girişimlerin önüne geçilmesi, uygulanan idari yaptırımlarla caydırıcılığın sağlanması amacıyla 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da bu zamana kadar birçok düzenleme yapılmıştır. Bu teklifle idari para caza tutarlarının artırılması ve idari yaptırımların kapsamının genişletilmesini planlıyoruz. Ancak tüm idari yaptırımlara rağmen piyasada arz-talep dengesizliğine neden olan faaliyetlerine ısrarla devam eden stokçulara karşı daha farklı bir yaptırım uygulama zorunluluğu doğmuştur. Teklifte, Ticaret Bakanlığına bir takvim yılı içinde en az 3 defa stokçuluk yaptığı tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerine 6 güne kadar kapatma cezası verme tanıması öngörülmektedir." ifadelerini kullandı.
Pazar yerlerinde alışveriş yapma alışkanlığının değişmediğini söyleyen Erkan, teklifle kapalı pazar yerlerinde kiralama usulünden vazgeçilerek tahsis usulüyle kullandırılması ve pazarcıların maliyetlerinin böylelikle azaltılmasının hedeflendiğini söyledi.
"Cezalara bile popülist yaklaşıyoruz"
Komisyonda daha sonra teklifin tümü üzerinde görüşmelere geçildi.
CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, teklifin ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınmadan hazırlandığını, bu şekilde yapılan düzenlemelerin teknik uyarılara rağmen alelacele yasalaşması nedeniyle Anayasa Mahkemesince iptal edildiğini söyledi.
Bu durumun Meclisin itibarını zedelediğini ifade eden Arslan, TBMM'nin kaliteli yasama yapması gerektiğini dile getirdi. Arslan, Komisyonda milletvekillerine ikram edilen kuruyemişin fiyatındaki artışa dikkati çekerek, "Fahiş fiyat diyoruz değil mi? Önümüzde kuruyemiş var, tavuk ve et arasında kilosu 400 lira. Valla bunu yersek Başkanım, adam başı 60 lira zararımız var." diye konuştu.
Arslan, Türkiye'deki ticarete yönelik sorunlarının çözümü için Perakende Ticaretin Düzenlemesi Hakkında Kanun ile hal düzenlemesinde değişikliğe gidilmesi gerektiğini belirterek, "Cezayı artırmanın, sorunu çözdüğüne inanmıyorum. Bu yasa teklifi geçer... İki yıl sonra benzer bir gündemde gene burada hep beraber toplanacağız göreceksiniz. Çünkü bunlar pansuman tedbirler, aspirin tedbirler. Gerçek yaraya neşter vurmayan tedbirler." ifadelerini kullandı.
Komisyon Başkanı ve AK Parti Bursa Milletvekili Mustafa Varank, TBMM'de zaman zaman popülist yaklaşımlar görülebildiğini dile getirerek, ehliyet cezalarının affedilmesini talep eden bazı milletvekilleri olduğunu söyledi. Varank, "Cezalara bile TBMM olarak popülist yaklaşıyoruz. Çünkü oradan belki bir oy gelir diye siyaset yapmaya çalışıyoruz. Onun için kendimize bakmamız lazım. Hükümetin binalarına bakarken biz Meclis'te neler yapıyoruz, onlara bakmamız lazım. Kendimizden sorumluyuz." değerlendirmesinde bulundu.
Varank, bir internet sitesinde, yüksek kira talebiyle kapalı pazar yeri ilanının bulunduğunu bildirerek, kanun teklifiyle kapalı pazar yerlerinin sadece pazarcılara tahsis edilmesinin öngörüldüğünü anlattı.
Komisyonda ikram edilen kuruyemişlere de işaret eden Varank, "Madem bizim örnek olmamız lazım. Bundan sonra bu kuruyemişleri koydurmayalım." dedi.
"En büyük banknot 2 bin lira olmalı"
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin, teklifteki düzenlemeleri eleştirerek, cezaların artırılmasıyla "sopa göstererek" günün kurtarıldığını belirtti.
Fahiş fiyatlara uygulanan ceza sisteminin vatandaşın sırtına yüklendiğini söyleyen Şevkin, "Nitelikli tüm bileşenler bir araya gelerek halkın sorunlarına çözüm getiren, reel anlamda vatandaşa yansıyan yasalar yapılmalı." ifadesini kullandı.
MHP Antalya Milletvekili Abdurrahman Başkan, Hazine ve Maliye Bakanlığının kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik tasarruf genelgesinin yürürlükte olduğunu anımsattı. Toplumun bu konulara hassas olduğunu dile getiren Başkan, toplumun, artık hükümeti ve belediyeleri gözlemlediğine, bu nedenle de savruk harcamaların yapılamayacağına işaret etti.
Çek Kanunu'nda değişiklik yapılması gerektiğini söyleyen Başkan, "Çek Kanunu'nu Ticaret Bakanlığı bürokratlarıyla çalışalım. Çek dolandırıcılığı yapılıyor. Çek, bir ödeme aracından ziyade bir vade aracı olarak kullanılıyor. Bir sürü insanın emeği dolandırılıyor." diye konuştu.
Cezaların caydırıcılığının önemine dikkati çeken Başkan, "Fahiş fiyat uygulayanların denetlenmesi gerekiyor. Bazıları ürünü tutturduğuna vererek tüketiciyi kandırıyor. Kontrol etmeden, cezai müeyyide uygulamadan mücadele edilemez." dedi.
DEM Parti Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, Türkiye'deki banknot değerinin büyütülmesini talep ederek, "En büyük banknot 2 bin lira olmalı. Artık insanlar cebinde para taşıyamıyor." ifadesini kullandı.
"İstanbul'un en lüks restoranlarına gidip son seçimde kime oy verdiklerini sorsun"
AK Parti Zonguldak Milletvekili Ahmet Çolakoğlu, piyasada art niyetli satış yapanlara karşı bu kanun teklifinin hazırlandığını ve cezaların artırılmasının amaçlandığını anlattı.
Sorunun çözümünün, üretimin artırılması ve arz-talep dengesiyle sağlanabileceğine işaret eden Çolakoğlu, hükümetin üretime destek veren önemli çalışmalar yaptığını belirtti.
Ekmeğe ve gıdaya ulaşamayan vatandaşların bulunduğuna yönelik söylemleri eleştiren Çolakoğlu, valilik ve kaymakamlıkların bu durumdaki tüm vatandaşlara destek verdiğini, ülkede bu kadar mağdur durumda vatandaş bulunmadığını kaydetti.
Çolakoğlu'nun, 15 yıl önce bakkal dükkanı sahibiyken bugün zincir marketlere sahip olan esnaf bulunduğunu söylemesi üzerine CHP'li Şevkin "AK Partili ise olmuştur." dedi.
Komisyon Başkanı Varank, Şevkin'in ifadesine karşılık "Müzeyyen Hanım, İstanbul'un en lüks restoranlarına gidip son seçimde kime oy verdiklerini sorsun. AK Parti'lilerin zengin olduğunu söylüyor." ifadelerini kullandı.
"Olağanüstü işler olarak değerlendirmemiz gerekiyor"
AK Parti Gaziantep Milletvekili İrfan Çelikaslan, iktidarlarında tarım ürünlerine sağlanan destekler hakkında bilgi verdi. Fiyat istikrarını bozanlara caydırıcı cezalar kesilmesi gerektiğinin altını çizen Çelikaslan, "Haksız yere stokçuluk, fırsatçılık yapıyorsa bizim görevimiz yasa çıkarıp ceza vermek. Başka yapabileceğimiz bir şey yok." şeklinde konuştu.
CHP Kocaeli Milletvekili Nail Çiler ise marketten aldığı ekmeğin fiş fotokopisini Komisyon üyelerine dağıttı. Ekmeğin 10 lira olmadığını söyleyen Çiler, ekşi mayalı ekmeği 59,90 liraya aldığını belirtti.
Gıda Perakendecileri Derneği temsilcisi ise ekşi mayalı ekmeğin hem 500 gram hem de özel nitelikli bir ekmek olduğunu belirterek, bu ekmeğin piyasada 125 liradan 155 liraya kadar satışa sunulduğunu, buna yönelik fişleri Komisyona sunacağını bildirdi.
Mustafa Varank, rekabetin korunmasının önemine işaret ederek, "Kanun teklifiyle getirdiğimiz tedbirler, ilanihaye kullanmayacağız tedbirler. Olağanüstü zamanlarda yaptığımız olağanüstü işler olarak değerlendirmemiz gerekiyor." dedi.
Komisyonda teklifin maddeleri üzerinde görüşmelere geçildi.
