Teknolojinin gelişmesi genellikle insanlar için olumlu bir gelişmedir. Ancak ne yazık ki teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan yeni teknikler dolandırıcıların insanları yeni yöntemlerle dolandırmasının önünü açıyor.
Yeni dolandırıcılık yöntemlerinden bir tanesi ise her gün binlerce vatandaşın maruz kaldığı "devlet destekli internet ya da Türk Telekom'a numara taşıma" aramaları. Aslında devletin herhangi bir internet kampanyası bulunmuyor. Ayrıca numara taşımanız için sizi gerçekten de Türk Telekom aramıyor. Bu aramalarda herhangi bir işleme onay veren kişiler dolandırıcıların tuzağına düşmüş oluyor.
Dolandırıcıların kullandığı bu yönteme Robocall adı veriliyor. Robocall, bilgisayar sistemi üzerinden otomatik yapılan ve önceden kaydedilmiş bir mesajı paylaşan aramalara verilen isimdir. Geçmişte daha çok tele pazarlama ve özellikle Amerika’da seçim öncesi adayların paylaştığı politik mesajlar ve anketlerle ortaya çıkan Robocalls, bugün insanların kişisel bilgilerini telefon konuşması üzerinden ele geçirip, kötü amaçlarla kullanılması ile ünlenmeye başladı. Rabocall'a alternatif olarak robot aramalar, spam aramalar ya da sahte aramalar da denilebiliyor.
Robocall'un bir firmanın kullanıcılarını veya bir okulun velileri bilgilendirmesi, halkın acil durumlarda toplu bilgilendirilmesi gibi yararlı kullanımları olsa da son yıllarda tüm dünyada dolandırıcılık amacıyla kullanılıyor.
DOLANDIRICILARIN BU ARAMALARINDAN NASIL KURTULABİLİRİM?
Dolandırıcıların bu aramalarından tamamen kurtulmak ne yazık ki mümkün değil. Çünkü kişisel verilerinizi ele geçiren dolandırıcılar vatandaşları farklı numaralardan aramaya devam ediyor. Ancak bu aramaları azaltmak mümkün.
Spam aramaları engellemek için yapmanız gerekenler ise şunlar:
1. BTK'YA ŞİKAYET ETMEK
Türkiye'de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (BTK) numara tahsisinde tek yetkili kurumdur. Sizi arayan tüm 0850 ya da 0212 ile başlayan numaralar BTK'nin yetki verdiği bir telekom firmasının kiraladığı numaradır. Dolayısıyla bu numaraları e-Devlet'inize giriş yaptıktan sonra "Tüketici Şikayet Bildirim Sistemi" üzerinden BTK'ya şikayet etmeniz durumunda BTK ilgili numarayı kiralayan firma ile iletişime geçerek numaranın iptalini sağlayabiliyor. Ayrıca aynı kişi tarafından aynı telekom firmasında kiralanmış birden fazla numara varsa da tüm numaralar iptal ediliyor. Böylece aynı dolandırıcının farklı numaralardan hem sizi hem de başka vatandaşlarını aramasının da önüne geçebilirsiniz.
2. NUMARAYI KİRALAYAN TELEKOM FİRMASINI BULUP DOLANDIRICIYI DOĞRUDAN FİRMAYA ŞİKAYET ETMEK
BTK tarafından her ay düzenli olarak "Numara Yönetim Sistemi Numaralandırma Raporu (Kamuya Açık)" yayınlanmaktadır. Bu listeden alan kodu ile birlikte numaranın ilk üç hanesini bularak numaranın hangi telekom firması tarafından kiralandığını kolayca bulabilirsiniz. Numarayı kiralayan telekom firmasını bulduktan sonra firmayı arayarak ya da web sitesinde yer alan iletişim formu üzerinden iletişime geçerek şikayet edebilirsiniz. Eğer telekom firması dolandırıcılar ile iş birliği içinde değilse dolandırıcının aboneliğini sonlandıracak ve tüm kiraladığı numaraları da iptal edecektir.
Örneğin son zamanlarda birçok vatandaş 0850 480 92 78 numarasından aranıyor. BTK'nın bu ay yayınlanan listesinde numarayı kiralayan firma kolayca bulunabiliyor. Firmanın adını yanlış anlaşılmaya yol açabileceği için vermiyoruz. Ancak firmaya yapılan benzer şikayetlerde firma kendileri ile iletişime geçilmesi durumunda gereken işlemleri yapacağını belirtiyor.
3. TELEFON UYGULAMALARINDAKİ SPAM ARAMALARI ENGELLE SEÇENEĞİNİ KULLANMAK
Milyonlarca numara kombinasyonu olduğundan dolandırıcıların numaralarını bir kişinin engellemesi oldukça güç. Bu nedenle şikayet sitelerini tarayarak veya kullanıcıların ihbarlarını dikkate alarak dolandırıcıların numaralarını otomatik engelleyen telefon uygulamaları sizin yerinize bu işlemi yapabilir.
Samsung telefonlarda telefon ayarlarına girdikten sonra "Arayan kimliği ve spam korumasını" aktif ederek dolandırıcıların numaralarını otomatik olarak engelleyebilirsiniz.
Samsung dışındaki diğer Android telefonlarda ise "Google Phone" uygulamasını Play Store'dan indirdikten sonra varsayılan telefon uygulaması yapmanız durumunda bu aramaların çoğundan kurtulabilirsiniz.
iPhone'da da benzer bir güncelleme iOS 16 ile birlikte tüm kullanıcılara sunulacak. Kullanıcılar spam korumasını aktif etmeleri durumunda spam aramaların çoğundan iPhone kullanıcıları da otomatik olarak kurtulabilecek.
4. NUMARALARI TEK TEK ENGELLEMEK
En son çare ise numarayı kendiniz engelleyebilirsiniz. Ancak bu durumda dolandırıcı numarayı ihbar etmezseniz diğer vatandaşların bu aramalardan kurtulmasına yardımcı olmayacaksınız. Ayrıca telefonu sıfırlamanız ya da değiştirmeniz durumunda engellediğiniz tüm numaralar kaybolacak. Bu nedenle ilk üç yöntemi uyguladıktan sonra son çare olarak numarayı engellemeyi tercih etmeniz daha doğru olacaktır.
KURUMSAL ŞİRKETLERİN PAZARLAMA AMAÇLI ARAMA VE SMS'LERİ E-DEVLET ÜZERİNDEN KOLAYCA ENGELLENEBİLİYOR
Geçtiğimiz yıllarda T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca "İleti Yönetim Sistemi (İYS)" hayata geçti. Kanunlara uyan tüm kurumsal firmaların pazarlama amaçlı sizi aramasını veya SMS göndermesini engelleyebilirsiniz.
e-Devlet'e giriş yaptıktan sonra Ticaret Bakanlığı'nın "Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi"ne girerek e-posta ve telefon numaranız için kampanya duyurusu izin verdiğiniz kurumsal şirketleri görüntüleyebiliyorsunuz. Yine bu menüden istediğiniz şirket için engelleme yapabiliyorsunuz. Aşağıdaki fotoğraftan Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi'nin arayüzünü görebilirsiniz.
