İngiltere başta olmak üzere Birleşik Krallık'taki Türk işletmeciler, enerji ve gıda sektöründe sürekli artan fiyatlar nedeniyle ayakta durmakta zorlanıyor. Türk esnafların üye olduğu sosyal medya gruplarında çok sayıda devir ilanı olduğu göze çarparken, birçok işletmenin de kepenk kapatmakla karşı karşıya olduğu belirtiliyor. Rekabetten dolayı zam yapamadıklarını aktaran küçük işletmeciler, özellikle doğal gaz ve elektriğe yapılan zamların bellerini büktüğünü ifade ediyor.
“Kimse elektrik, gaz faturasını şu an da ödeyecek durumda değil”
Uzun yıllardır sektörde işçi olarak çalıştıktan sonra İngiltere'nin kuzeybatısında yer alan Cleator Moor kasabasında “Marios” adlı işletmesini kuran Osman Arıcı, artan maliyet nedeniyle işlerin kötü gittiğini belirtti. “Elektrik, gaz, her hafta zam geliyor” diyen Arıcı, zamlarla mücadele etmenin çok zor olduğunu, bu yüzden dükkanı devretmeyi düşündüğünü ifade etti. İşin içinden nasıl çıkacaklarını bilemediklerini dile getiren Arıcı, “2023 bizim için daha kötü gidecek diyorlar. Fiyatlar aşağı inmezse millet dükkanları kapatmaya başladı bile Manchester taraflarında. Herhalde yavaş yavaş herkes dükkanları kapatmaya başlayacak. Çünkü elektrik, gaz faturasını şu an da ödeyecek durumda değiller yani. O yüzden bir an önce buna devlet müdahale etmek zorunda yani, müdahale edip fiyatları tekrar dengelemesi gerekiyor. Yoksa durumla hiç iyi değil. 2023'te ne olacağı belli değil. Ona göre herkes tedbirini alsın” şeklinde konuştu.
“En çok zorlandığımız konu, elektrik ve doğal gaza gelen zamlar”
2003'ten bu yana sektörde çalışan ve İngiltere'nin Whitehaven kentinde “Marmaris Star” adlı işletmenin sahibi olan Selçuk Şimşek ise ilk fiyat artışlarının, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılmasını içeren Brexit ile başladığını söyledi. Şimşek, “Bizim en çok zorlandığımız konu, şu an enerji fiyatları, doğal gaz ve elektriğe gelen zamlar. Rekabeti çok yoğun bir sektör olduğu için, gelen fiyatların üzerine kendi fiyatlarımızı koyup satış yapamıyoruz. Çünkü rakibimiz çok bu sektörde. O yüzden zorlanıyoruz” dedi.
“Bu işi yapan insanların çoğu (dükkanlarını) satmayı ve kapatmayı düşünüyor”
İngiltere'nin kuzeybatısında yer alan Dearham kasabasında 15 yıldır “Bella Pizza” adlı dükkanı işleten Gaziantepli Mehmet Tutan ise son 2 yıldır sektörde ciddi sıkıntıların olduğunu söyledi. Özellikle enerji faturalarını ödemekte zorlandıklarını belirten Tutan, “Enerji maliyetleri neredeyse yüzde 200, yüzde 300 artmış durumda. Geçen yılki kar oranımızla bu yılki kar oranımızın arasında yüzde 70, yüzde 80 gibi bir azalma var. Gıda tedarikinde de toptancılar da baya bir zam yaptı. O yüzden biz müşteriye zam yaptığımız zaman müşteri sıkıntı yapıyor. Baya fiyatlar pahalı diye satışımız da azalmış durumda. Bunun üzerine baya bir bu işle ilgilenen, bu işi yapan insanlar, çoğu (dükkanlarını) satmayı ve kapatmayı düşünüyorlar. Önceki durumlara göre kazancımız baya azaldı” şeklinde konuştu.
“Pizzaya 1 pound zam yapmak istediğinde müşteri şikayetçi oluyor”
İskoçya'nın Annan kasabasında babasının “Commonwealth” adlı dükkanını devralan ve 9 yıldır işletmecilik yapan Abdullah Kaşmaz da ilk defa fiyatların bu şekilde arttığına şahit olduğunu ifade dile getirdi. Doğal gaz ve elektriğe yılbaşından sonra tekrar zam geleceğini belirten Kaşmaz, “Örnek olarak benim evimdeki elektrik kartlı. Önceden günlük 3 lira yakan gaz, şu an günlük 10, 11, 12 civarında yakmakta. Havalar da soğudu. İşler kesat” dedi. Gıda fiyatlarının da neredeyse ikiye katlandığını aktaran Kaşmaz, çalışacak eleman bulmanın da zor olduğunu belirtti. Kaşmaz, “Eleman çalışmıyor. Adamlar rahat iş istiyor. Kolay iş istiyor. Çalışmak zor geliyor şu anda herkese. İşçi bulmak çok zor” şeklinde konuştu. Doğal gaza yılbaşından sonra tekrar zam geleceğini söyleyen Kaşmaz, “Yüzde 40 filan. Toplasan artık yüzde 100 oldu hepsi birlikte. Devretmek istiyorlar, neden, çünkü artık fazla bir geliri olmuyor elinde. Boşa çalışıyor gibi. Fiyatlar yükseldi, sen yükseltemiyorsun. Peynire 20 pound zam koyuyor, sen pizzaya 1 pound zam koyduğunda müşteri şikayetçi oluyor bu sefer. İşler düştü” dedi.
Zeynepyade Kola
