HAK-İŞ, 2024 yılı ve 2025 yılında ilk defa emekli olacak sigortalılara bağlanacak emekli maaşları arasındaki farklılıklara ilişkin açıklama yaptı. Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ), 2024 yılı ve 2025 yılında ilk defa emekli olacak sigortalılara bağlanacak emekli maaşları arasındaki farklılıklara ilişkin açıklama yaptı. Yapılan açıklamada, “Son zamanlarda kamuoyunda, çalışanlarımızın 2024 yılında emekli olmalarının 2025 yılına göre daha avantajlı olacağı, emekli maaşlarının daha yüksek olacağı ve bu farkın gelecek yıllara da sirayet edeceği konusunda tartışmalar yer almaktadır. Bu çerçevede, üyelerimizin ve çalışanlarımızın hak kaybına uğramamaları ile ilgili aşağıdaki hususların dikkate alınmasında fayda görülmektedir” denildi.
Maaş farkları, emekli maaşlarının hesaplanmasında esas alınan güncelleme katsayısının belirlenmesi yönteminden kaynaklandığı belirtildi. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 29. maddesi hatırlatılan açıklamada, “Emekli aylıkları, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunmaktadır. Güncelleme katsayısı ise her yılın Aralık ayına göre TÜİK tarafından açıklanan tüketici enflasyonu tamamı ile büyüme hızının yüzde 30'unun toplamına 1 tam sayısının ilâve edilmesi sonucunda bulunan değeri ifade etmektedir. Ayrıca emekli aylıklarının hesaplanmasında aylığın başlangıç tarihinin yılın ilk altı aylık dönemine rastlaması halinde Ocak ödeme dönemi içinde mevcut emeklilere verilen zam kadar, yılın ikinci altı aylık dönemine rastlaması halinde ise Ocak ve Temmuz aylarındaki emekli maaş artış oranları kadar artırılarak, sigortalının başlangıç aylığı hesaplanır” denildi. Adı geçen farkın nereden kaynaklandığı anlatılan açıklamada, Emekli aylığının, başvuru tarihindeki önceki yıla ait tüketici enflasyonu ve yıl içerisindeki emekli aylık artışlarına göre belirlenmesi sebebiyle başvuru tarihi büyük bir önem arz etmektedir. Bu kapsamda 2024 yılı emekli aylığı hesaplamasında 2023 yılı verileri üzerinden hesaplama yapılmaktadır” ifadeleri yer aldı.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı: “2023 yılı için güncelleme katsayısı (TÜFE % 64,77, GH % 4,5) 1,6612 olmaktadır. Ayrıca 2024 yılı Ocak ve Temmuz aylarında kümülatif olarak emekli aylıklarına yapılan zam oranı % 86,16 olup bu artış oranı da 2024 yılı emeklilerinin maaşlarına yansıtılacaktır. Ancak 2025 yılı emeklilerinin maaşlarının hesaplanmasında ise bir önceki yılın verileri dikkate alınacaktır. 2024 yılı enflasyon oranı ve büyüme hızı henüz netleşmemekle birlikte, Orta Vadeli Plan (OVP) tahminlerine göre 2024 yılı TÜFE'nin % 35, GH'nın % 3,7 olması beklenmektedir. Buna göre 2025 yılı emeklilerinin emekli aylığı hesaplamasında kullanılacak güncelleme katsayısının 1,366 gerçekleşmesi beklenmektedir. Ayrıca 2025 yılı emekli aylığı hesaplanmasında 2024 yılı kümülatif zam oranı olan % 86,16'lık artış da uygulanamayacaktır. Görüldüğü yıllar arasındaki enflasyonun önemli oranda düşmesinden kaynaklı olarak 2025 yılı emeklilerimizin 2024 yılı emeklilerimize oranla önemli oranda düşük miktarda bir maaş bağlanması söz konusu olacaktır. Bu oranın, her bir sigortalı için değişkenlik göstermesine rağmen yaklaşık % 25-35 arasında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Daha da vahim olan husus söz konusu bu farkın gelecek yıllarda da maaşlara yapılan zam oranlarına göre artarak devam edeceği gerçeğidir.”
“EMEKLİLİK DİLEKÇELERİNİ 31 ARALIK 2024 TARİHİNDEN ÖNCE VERMELERİ HALİNDE 2024 YILI EMEKLİSİ SAYILACAKLARDIR”
2024 yılında emekli olabilmek için müracaat tarihini belirtilen açıklamada, “Yukarıda açıklandığı üzere 2025 yılı emeklilerimizin 2024 yılı emeklilerimize oranda %25-35 oranında daha düşün bir emekli maaşı bağlanması ve bu maaş farklarının gelecekte de artarak devam etmesi riski bulunmaktadır. Bu nedenle yıl sonuna kadar herhangi bir yasal değişiklik yapılmaması halinde, emeklilik şartlarını doldurmuş ve yakın gelecekte emeklilik düşünen sigortalılarımızın 2024 yılı emeklisi olabilmek için aşağıdaki tarihlere dikkat etmelerinin menfaatlerine olacağını düşünüyoruz. Kamu kurumları ile sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası kamuya ait şirketlerde çalışan ve ücretlerini ayın 15'inde alan işçilerimizin 14 Ocak 2025 tarihine kadar emeklilik dilekçesini vermeleri halinde 2024 yılı emeklisi olarak sayılacaklardır. Özel sektörde, kamu kurumlarında ve sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası kamuya ait şirketlerde çalışan işçilerden ücretlerini her ayın 1'inde alanların ise emeklilik dilekçelerini 31 Aralık 2024 tarihinden önce vermeleri halinde 2024 yılı emeklisi sayılacaklardır. Emeklilik dilekçesini bu tarihlerden sonra verecek olan işçilerimiz ise 2025 yılı emeklisi sayılacaklardır” ifadeleri yer aldı.
Prim gün sayısına göre artması gereken emekli maaşlarının bilakis azaldığı bir hesaplama sisteminin kabul edilmesinin mümkün olmadığını belirtilen açıklamada, “Sorunun adil ve hakkaniyetli bir çözüme kavuşturulması için, Üniversite Öğretim Üyeleri, Sosyal Güvenlik Uzmanları ve Konfederasyonumuz Uzmanlarından oluşan geniş bir heyetle yürüttüğümüz bilimsel çalışmanın da sonuna gelmiş bulunuyoruz. Önümüzdeki günlerde, yukarıda dile getirilen adalet ve hakkaniyetten uzak sistemin, emekli maaş bağlanma yönteminin adil ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması ve önümüzdeki yıllarda da yaşanabilecek önemli enflasyon farklarından etkilenmeyecek yasal değişiklik önerilerini de içeren raporumuzu kamuoyu ile paylaşacağız” denildi.
