Ülke TV'de yayınlanan ve Turgay Güler'in sunduğu ve M5 Dergisi Ankara Temsilcisi Yusuf Alabarda'nın konuk olduğu "Sıradışı Strateji" programında 1915 Çanakkale Köprüsü ve gündemdeki gelişmeler ele alındı.
Programda 1915 Çanakkale Köprüsü'nün Yap İşlet Devret modeliyle yapılmasından dolayı hükümeti eleştiren CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun, 2009 belediye seçimlerini sırasında katıldığı televizyon programında, bu modeli övmesi konuşuldu.
Kılıçdaroğlu, söz konusu yayında, İstanbul'un metro sorununu 8 yılda daha fazla kilometre ile çözme vaadinde bulunurken, bunu Yap İşlet Devret modeli ile gerçekleştireceğini söylüyor.
Erdoğan'a veryansın eden Kılıçdaroğlu Yap İşlet Devret'i böyle savunmuştu
"BUGÜN ULAŞTIRMA BAKANLIĞI ŞEHRİN METRO HATTINA DESTEK VERİYOR"
Kılıçdaroğlu'nun bu çelişkili söylemlerine değinen Güler, "Bugün Ulaştırma Bakanlığı bu şehrin metro hattına destek veriyor. Sen bir gram yapamadım. Oraya 'U' yazınca da zoruna gidiyor" yorumunda bulundu.
Güler, "Pahalı olacağını yıllar önce kendisi söylüyor zaten" dedi.
Alabarda ise, Kılıçdaroğlu'nun bu çelişkisine şöyle tepki verdi:
"Çünkü geri ödemesi olacak alıyorsun. Ama adama diyorsun ki Yap-İşlet. O zaman daha ucuz olur. Bu da bir model. Ama sen adama devret diyorsun. Adam da diyor ki devredeceksem yaptığım yatırımın parasını geri alayım diyeceksin"
"İSTANBUL'UN YÖNETİMİ 5 YIL SİZDE, BUYURUN YAPIN"
Kılıçdaroğlu'nun "Merkezi hükümetten yardım almaya gerek kalmaksızın altyapı yatırımları yapılabilir, ben İstanbul'un 8 yılda bütün metro sorununu çözerim" sözlerini değerlendirdi. Alabarda, "Merkezi hükümetten destek almadan bütün projelerini İstanbul'da bitir Kemal Bey, 5 yıl boyunca İstanbul'un yönetimi sizde. Aynısını Mansur Yavaş Ankara'da söyledi. Merkezi hükümetten hiçbir şekilde destek almaksızın 58 kilometre metro sözü verdi. Daha kazmayla bir el arabası toprak çıkartılmadı. Bu işler öyle konuşmakla olmuyor. İş başa düştüğünde, taç giyen taş akıllanır misali, Hanya'yı Konya'yı görmüş oluyorsunuz" diye konuştu.
Fransa, Almanya gibi ülkelerin altyapı sorunlarını çok önceden kapattığını söyleyen Alabarda, Türkiye'nin bu açığı kapatması gerektiğini ifade etti.
YAP İŞLET DEVRET NEDEN AVANTAJLI?
Yap İşlet Devret modelinin neden avantajlı olduğunu anlatan Alabarda, şöyle devam etti:
"Avrasya Tüneli'nin yapım maliyeti 1,2 milyar dolar. Bunun 800 milyon dolar üzerine işletme ve bakım maliyeti ekleniyor. Yaklaşık 900 milyon dolar da finansmanın bedeli var. Yani adam sana 1,5 milyar dolar para verdiğinde, bu parayı adama 1,5 milyar dolar olarak ödemiyorsun. Böyle baktığınızda Avrasya Tüneli'nin yapım maliyeti 2,9 milyar dolar. Böyle batığınızda Avrasya Tüneli'nin yapım maliyeti 1,2 milyar dolar. Ama bunun dışında 800 milyon dolar üzerinde işletme ve bakım, 900 milyon dolar da finansman bedeli ekleniyor. Mesela İstanbul-İzmir Otoyolu'nu esas alalım. İstihdam edilen 750-800 kişinin maaşları, sigortaları vs. işleten firma tarafından karşılanıyor. Aynı zamanda bu otoyolun sinyalizasyon sisteminden tutun da otoyol gişe sistemine ve bozulmuş olan sathın tekrardan elden geçirilmesi dahil olmak üzere işletme-bakım-onarım gibi faaliyetleri de bunun üzerine biniyor. Dolayısıyla sadece yatırıma örnek olsun diye söylüyorum 1 milyar dolar yatırım yapıldı. Ama buna 1 milyar dolar olarak bakamazsın. Gelen firma şuna bakıyor, ben bunu 10 yıl 20 yıl işlettiğimde bunu geri alabilir miyim? Siz bir firma olsanız, bunu bir ülkeye yatırım bazında getirdiğinizde neye bakarsınız? Ben bu ülkede istikrarlı bir yönetim devam eder de ben kara geçer miyim? İstikrarı olmayan ülkelerin Yap İşlet Devret'le ilgili önemli sıkıntılarla karşılaştığı, bizzat akademik anlamda yapılmış olan çalışmalarda mevcut. O yüzden Bangladeş'e, Mısır'a gitmiyor. Dolayısıyla Yap İşlet modelinin geçerli olabilmesi için bu firmaların o ülkede 15-20 yıllık istikrarı görmesi gerekiyor. O yüzden Kanada, ABD, Çin gibi ülkelerde çok yaygın"
Yap/İşlet/Devret projelerinde dikkat çeken detay! Yüzde 20 olduğu ortaya çıktı
Muhalefetin iddiasını çürüten kupür! 1915 Çanakkale köprüsü ile zengin olmak istememişler
"YAP İŞLET DEVRET MODELİNDE, DEVLETİN LEHİNE DEVASA FARKLILIKLAR VAR"
Yap İşlet Devret modelinin Türkiye'ye yönelik avantajlarına değinen Alabarda, "Özellikle son 20 yıl içerisinde ülkenin iki yakası bir araya gelip vesayet sistemiyle de mücadeleye girince ister istemez siyasi bir istikrar ortaya çıktı. Eskiden bu havalimanı yapımlarını darbeyle durduruyorlardı. Bunun sayesinde Türkiye'ye kazandırılmış sayısız proje var. İstanbul Havalimanı, YSS Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, Avrasya Tüneli, 1915 Çanakkale Köprüsü, Ankara-Niğde otoyolu var. Bunların hepsi istisnasız zamanı geldiğinde devlete teslim edilecek. İzmir-İstanbul Otoyolu'nun yapım sürecinde geri dönüş ile ilgili rakamlarla ilgili çok büyük manipülasyonlar vardı. Bugün baktığımızda Osmangazi Köprüsü dahil olmak üzere otoyolun tamamının yüzde 100 taahhüt edilmiş garanti kapsamını aştığı ortaya çıkıyor. Oradaki gelirin yüzde 30'u devlete ait. Peki hiç mi devletin cebinden para çıkmadı? Çıktı tabi ki. Osmangazi Köprüsü ilk açıldığında yeterli geçiş sağlanamadığı için büyük ihtimal devletin elinden para çıktı. Burada şuna da bakmak lazım. İstanbul-İzmir Otoyolu'nu ve Osmangazi Köprüsü'nü devlet yapsaydı kaça malolurdu? Bir de devletin bunları devraldığında ödediği miktara bakmak lazım. Siz 10 milyar dolarlık bir proje için cebinizden 17 milyar dolar çıktıysa, 'devlet krediyi bulup kendisi yapsaydı' deme hakkınız olurdu. Ama Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü, İzmir-İstanbul Otoyolu için söylüyorum, devletin cebinden miktar ile, devralacağı proje maliyeti arasında devletin lehine devasa farklılıklar var. Mesela Avrasya Tüneli ile ilgili rakamlar var. 2017-2021 yılları arasında 4 yıllık süre içerisinde geçmesi gereken araç sayısı 120 milyon. Ama pandemi nedeniyle 80 milyon geçmiş. 40 milyon daha az araç geçmiş. Bunun karşılığında da devletin garanti kapsamındaki hesaplaması yüzde 65 çıkmış. Yüzde 35 devletin cebinden çıkmış. Ne kadar ödemiş? 150 milyon dolar. Sizin Avrasya Tüneli'ni 150 milyon dolar yapma şansınız var mı?" dedi.
ALABARDA'DAN ZAFER ARAPKİRLİ'NİN PAYLAŞIMINA YANIT
Muhalif gazeteci Zafer Arapkirli'nin 1915 Çanakkale Köprüsü ile ilgili yaptığı paylaşıma Yusuf Alabarda'dan çarpıcı bir yanıt geldi.
Alabarda, Arapkirli'nin daha önce yaptığı 'ibrik' paylaşımını hatırlattı.
Alabarda, "İbriğe övgü, Çanakkale Köprüsü'ne yergi... İbriği beğenen adamın Çanakkale Köprüsünü beğeneceğini mi zannediyorsun?" ifadelerini kullandı.
ARAPKİRLİ'YE 'İBRİKLİ' YANIT
Muhalif gazeteci Zafer Arapkirli, Twitter hesabından 1915 Çanakkale Köprüsü ile ilgili yaptığı paylaşımda "Biri bana, sıradan bir İstanbullu'nun (18 milyon) Ya da bir Ankaralı'nın (6 milyon), ya da bir İzmirli'nin (4,5 milyon) Çanakkale Köprüsü'ne, "niye ve nereden nereye gitmek için kullanacağını" (ve 200 TL ücret ödeyeceğini) anlatsın" ifadelerini kullanmıştı.
Arapkirli'nin bu paylaşımına tepki göster Turgay Güler de şu ifadeleri kullandı:
"Afrin'e dünyanın parmak ısırdığı bir operasyon gerçekleştiriliyor. Ertesi gün ÖSO teröristleriyle Mehmetçik nasıl yan yana olur diyorlar. Marmaray yapıldı, Avrasya Tüneli yapıldı, su sızdırıyor dediler. İstanbul Havalimanı bitti, "Rüzgar ters esiyor" buraya havalimanı yapılmaz dediler"