Endemik tür olması nedeniyle bitkinin ihracatı ise kotaya tabi tutuluyor.
Tarım ve Orman Bakanlığının izniyle ihracatı yapılan yılanyastığı, Şırnaklıların geçim kaynağı oldu. Toprakta soğanının bırakılması şartıyla dağlardan toplanıp ayıklanan bitkinin bu yılki ihracat kotası, 750 ton olarak belirlendi. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürü Altan Altan, “Bu bitki doğadan toplanan yılanyastığı olarak bilinen bir bitkidir. Doğada kendiliğinden yetişen bu bitki köylüler tarafından toplanıyor. Bunu satarak kendi evlerinin geçimini sağlıyorlar. Son üç yıldır özellikle kırsalda yaşayan vatandaşlarımız için büyük bir gelir kapısı haline geldi. Bu bizi çok mutlu eden bir durumdur. Biz üretimi desteklerken, aynı anda doğa bu nimetiyle üreticilerimize bir gelir kapısı haline geldi. Bu yıl 750 ton gibi bir kota uygulandı. Bu kotanın da yüzde 50'sini Irak'a ihracatını gerçekleştirdik. Toplama alanından topladıktan sonra yıkama, eleme için tesislere giriyor. O tesislerden de temizlendikten sonra soğutmalı araçlar ile Irak'a ihracatı gerçekleştiriliyor. Bizi mutlu eden unsurlardan bir tanesi de bölgemiz muazzam bir yapıya sahiptir. Doğasıyla, suyuyla, havasıyla, toprağıyla bunu fırsata çevirebildiğimiz ölçüde çiftçimiz kalkınacaktır. İlimiz kalkınacak, dolayısıyla ülkemiz kalkınmış olacak. Bunun için çiftçilerimize söz konusu bitkinin doğadan toplanması noktasında gerekli eğitimleri veriyoruz. Bu bitkinin korunması da bizim önceliklerimiz arasındadır. İleriki nesillere de aktarmamız lazım. O yüzden soğanlı sökümlere kesinlikle izin vermiyoruz. Çiftçilerimizi bu konuda bilinçlendiriyoruz. Sadece yeşil aksamın ihracatını yapıyoruz” dedi.
Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Alp ise, “Türkiye'deki doğal çiçek soğanları koruma altındadır. Bunların toplanması ve satılması özel izne tabidirler. Yılanyastığı bitkisi de koruma altındadır. Bu bitkinin üst aksamı, yaprakları sebze olarak tüketilmektedir. Özellikle eskiden bizim coğrafyamızda da tüketiliyordu. Ama sebze kültürü yaygınlaşınca, kullanımı azaldı. Ama hala Kuzey Irak'taki halk bunu sebze olarak tüketilmektedir. Buradan toplanıp, Irak'a ihracat yapılmaktadır. Bu bitki koruma altında olduğu için bunların popülasyonu zarar görmemesi için belli kotalar konulmaktadır. Doğayı dikkate alarak bunların ne kadarı toplanabilir, hangi dönemde ve ne kadar toplanması gerektiği konusunda biz bu konuda bakanlığa bilgi veriyoruz. Bakanlıkta bu bilgiye bağlı olarak karar alıyor. Daha önce bin ton izin verilmişti. Ama yapılan ihracat 800 ton civarında olunca, kuraklık ve diğer faktörler göz önünde alarak 750 ton civarında bir kota uygulandı. Teknik koşullara haiz olan firmalar başvuruyor. Bu firmalara bizde yönetmenlik çerçevesinde bunlara kota veriyoruz. Onlarda köyüler ile birlikte kırsaldan toplayarak, ihracat ediyorlar. Bu bölgeye önemli bir gelir kapısı olmuş oluyor” diye konuştu.
Siirt Tarım Kredi Kooperatif Başkanı Şemsettin Çelik, “Yaklaşık 12 yıldır yılanyastığı bitkisinin ihracatını yapıyoruz. Kırsal alanlarda yetiştiği için bölgeye katkı sağlıyor. Yılanyastığı bitkisini her sene bin ile 700 ton arasında ihracat yapıyoruz. Özel izne tabidir. Nisan ayının başından mayıs ayının 15'ine kadar bunun toplanması ve ihracatını yapıyoruz. Her gün yaklaşık 3 bin kişi yılanyastığı topluyor. Günlük 40-50 bin ton getiriyorlar. Bu bölgeye yıllık 15 milyon TL gelir sağlıyor. Biz de faydalanıyoruz, aradaki toplayıcı da faydalanıyor” dedi.
Yılanyastığı toplayarak satan Kadriye Özdemir, “Yılanyastığı bitkisinin yaklaşık 20 günlük bir toplanma süresi var. Kırsal alanların yüksek yerlerinde bulunuyor, yüksek yerlerde topluyoruz. Biz yemeklerde kullanıyoruz. Irak'a ihracatı var. 5-6 çeşit yemeklerde kullanılıyor, her yörenin farklı yemeklerinde kullanılıyor. Sarmada, çorbada, içli köftede kullanılıyor” dedi.
