Tarladan mahsullerin pazara çıkmasıyla kışlık konserve, turşu ve reçel hazırlıkları başladı. Ancak sebze meyve fiyatlarında beklenen düşüş gerçekleşmeyince kavanoz satışları azaldı, kilerler boş kaldı.
Türkiye'de enflasyonist ortam çarşı pazarı vurdu. Özellikle kış aylarında gıda fiyatlarının ürünleri iki üç kat artış oldu. Domates 20 liraya, salatalık 15 lira, patlıcan 20 liraya, biber 30 liraya kadar yükseldi. Marulun fiyatı bile kış aylarında 20 liraya kadar çıktı. Yaz aylarıyla birlikte sebze meyve fiyatları yüzde 50'lere varan oranda gerileme olsa da alım gücünün erimesi ile evdeki hesap çarşıya uymadı. Kışın 20 liradan satılan domates bugün semt pazarlarında 9-12 lirası fiyattan, salatalık 6-7 lira fiyattan, biber 7-8 lira fiyattan satışa sunuluyor.
Geçen yıl 2-3 liradan alıcı bulan konservelik domatesin fiyatı ise 7-8 liraya kadar yükseldi. Bu da bir önceki yıla göre fiyatlarda yüzde 100'e yakın artış anlamına geliyor. Diğer yandan 2-3 liradan satılan bir litrelik cam kavanozun 6-7 liraya yükseldi. Hâl böyle olunca konserveye ilgi azaldı. Bunu kapak satışlarından teyit etmek mümkün.
Konserve satışlarının göstergesi olan kapak satışlarının geçen yılın ağustos ayına göre düştüğünü belirten Sarten Ambalaj CEO’su Zeki Sarıbekir "Ev hanımları biriktirdikleri kavanozları her yıl kullanabiliyor ancak her kavanoz için yeni kapak almak zorunda. Konservelik alımlar daha yeni başladı. Ancak geçen yıla göre kapak satışlarında düşüş var. Dramatik değil ama satışlarda azalma olduğu görüyoruz. Bunun temel sebebi sebze meyve fiyatlarındaki yükseliş. Bunun sonuçlarını eylül ayında görürüz" dedi.
SALÇA MARKETTEN PAHALI
Peki bir kavanoz domates konservesinin haneye maliyeti ne kadar arttı? Konservelik domatesin bir kilogram fiyatı 7-8 lira. Bir litrelik kavanoz için yaklaşık 1,3 kiloya yakın domates gerekiyor. Çünkü konserve işlemi sırasında domatesin yüzde 30'u fireye gidiyor. Buna kavanoz ve kapak fiyatını da eklendiğinde bir litrelik konservenin maliyeti 20 liraya çıkıyor. Bu oran salçada daha fazla. Çünkü kilogram salça için en az 6 kilogram domates gerekiyor. Sadece domatesin maliyeti 50 liraya yaklaşıyor. Kavanoz ve kapak maliyetleriyle bu oran 55-60 lirayı buluyor. Bir kilogram salçanın market fiyatı ise 30 liradan başlıyor. Dolayısıyla marketin iki katı fiyat demek. Çünkü fabrikalar domatesi tarladan kilosu 3-4 liradan alıyor. Ambalaj maliyetleri de tüketici maliyetlerine göre çok düşük.
Reçelde de durum aynı. Mesela vişne reçeli yapmak istediğinizde kavanoz ve ürün maliyetine ek olarak, şeker fiyatlarında yüzde 100'ün üzerindeki zammı yansıttığınızda 30 lirayı aşıyor. Bütün bu artan maliyetler karşısında tüketici geçen yıla göre daha az alım yaparken, evdeki kilerler boş kaldı.