Kripto paralın dolandırıcılık ve benzer farklı suç olayları ile ilgili bir değerlendirme yapan Avukat Cem Duman, “Suçlular, kripto varlıkların sağladığı anonimlikten faydalanarak hırsızlık, dolandırıcılık, uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti, silah ticareti, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması, vergi kaçakçılığı, terörizmin finansmanı gibi birçok suç tipini işlemektedir. İnsanların mağdur olmaması için kripto para alanına özgü düzenlemelerin yapılması gerekmektedir” dedi.
Dünyanın birçok yerinde para birimi olarak kullanılma durumu tartışılan kripto varlıklarla ilgili Türkiye’de ilk kez 2021 yılında düzenleme yapılmıştı. 16 Nisan 2021’de yayımlanan Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle birlikte kripto paralar gayri maddi varlıklar şeklinde sınıflandırılarak ödemelerde kullanılamayacağı belirlenmişti. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yatırım aracı olarak yoğun ilgi gören kripto paralar, beraberinde getirdiği suçlarla Ceza Hukukunun konularından biri oldu. Kripto paraların yatırım aracı olarak kullanılmasının yanı sıra takip edilemezlik özelliği ve denetimden uzak olması nedeniyle suç işlemek isteyen kişilerin bu alana yöneldiğini kaydeden Avukat Cem Duman, konuyla ilgili özel olarak düzenleme yapılması gerektiğine dikkat çekti. “Suç işlemek isteyen kişiler denetimden uzak olduğundan faydalanarak bu alana yönelmektedir”
Kripto varlıkların ortak kabul gören hukuki bir kimliği olmadığını ve suç işlemek isteyenlerin bu aracı kullanabildiğinin altını çizen Avukat Cem Duman, “Teknolojinin gelişmesiyle beraber hayatın her alanında büyük oranda değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimlerden para sistemleri de nasibini almıştır. Bu değişikliğin gerçekleşmesinde, itibari paranın elektronik ortamda kullanılmasına imkân tanıyan elektronik ödeme sistemleri önemli bir rol oynamıştır. En büyük değişimlerden biri ise şüphesiz kripto varlıkların ortaya çıkması ve yayılmasıyla yaşanmıştır. Her ne kadar olumlu yönlerinden bahsedilse de Ceza Hukuku bağlamında bu teknolojinin kötüye kullanıldığına değinmek gerekir. Bu teknoloji ve anonimlikten sağladığı avantajlar, suç işlemek için yeni fırsatlar doğurmaktadır. Kripto varlıkların ortak kabul gören hukuki bir kimliği yoktur. Dolayısıyla hem ulusal hem de uluslararası alanda yasal boşluklar vardır. Bu sebeple suç işlemek isteyen kişiler bu alanın denetimden uzak olduğundan faydalanarak bu alana yönelmektedir. Suçlular, kripto varlıkların sağladığı anonimlikten faydalanarak hırsızlık, dolandırıcılık, uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti, silah ticareti, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması, vergi kaçakçılığı, terörizmin finansmanı gibi birçok suç tipini işlemektedir. Bu kadar denetimden uzak olması, suç işlemeyi kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle konunun cezai ve hukuki açıdan devamlı denetlenmesi ve bu konuya özel olarak düzenleme yapılması önem taşımaktadır” diye konuştu. “Ceza hukukuna uyarlama yapılabilmesi için öncelikle kripto varlıkların hukuki niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir”
Kripto varlıkların niteliğine ilişkin hukuki değerlendirmenin öncelikle elektronik para üzerinden yapılması gerektiğini belirten Duman, “Ceza hukukuna uyarlama yapılabilmesi için öncelikle kripto varlıkların hukuki niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir. Eğer kripto varlıklar elektronik para, emtia veya menkul kıymet gibi kategorilere dahil edilebilirse, bu kategorilere ilişkin düzenlemelerin söz konusu varlıklar hakkında da uygulanması mümkün olabilecektir. Örneğin; kripto varlıkların emtia olduğu kabul edilirse üzerinde aidiyet iddiası kurulabilecek bir varlık söz konusu olacağından hem mülkiyet hakkının sonuçlarından yararlanılabilecek hem de konusu mal olan, mala zarar verme, hırsızlık, yağma gibi suçların işlenmesi imkanlı hale gelecektir. Dolayısıyla hukuki niteliğine ilişkin yorum yapılmadan, kripto varlıklara uygulanacak kuralları koymak mümkün değildir. Kripto varlıkların niteliğine ilişkin hukuki değerlendirmenin, öncelikle elektronik para üzerinden yapılması gerekmektedir” ifadelerini kullandı. “Sanal ortamdan para almak isteyen ama bilgisi olmayan kişiler kripto dolandırıcıların ilk hedefi olmaktadır”
Tek başına yatırım yapamayan kişilerin kripto para dolandırıcılığının hedefi olduğunu söyleyen Duman, “Kripto paraların “Kripto para kullanımın yaygınlaşmasıyla bu alanda dolandırıcılık suçu bakımından en sık karşılaşılan durum kripto para alım satım işlemlerinde meydana gelir. Teknolojik gelişmelere yeterince hâkim olmayan kişiler genel olarak bu tuzağa düşmektedir. Sanal ortamdan para almak isteyen ama bu konu hakkında bilgisi olmayan kişiler kripto dolandırıcıların ilk hedefi olmaktadır. Dolandırıcılık suçunu işleyenler, yatırım yapma amacı olan fakat bu yatırımı tek başına yapamayan kişilere ulaşır. Devamında, bu kişilerden kripto para alma vaadi ile para toplarlar. Dolandırıcılar para topladıktan sonra kripto para alımı yapmaz veya ortadan kaybolur, ya da topladıkları paralar ile aldıkları kripto paraları kendileri için kullanır” şeklinde konuştu. “İnsanların mağdur olmaması için kripto para alanına özgü düzenlemelerin yapılması gerekmektedir”
Kripto para alanında yapılan düzenlemelerle dolandırıcılık mağduriyetlerinin önlenmeye çalışıldığını ancak yeni düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirten Avukat Cem Duman, “Ülkemizde her geçen gün kripto para alanında ciddi adımlar atılarak Türk vatandaşlarının dolandırıcı kişi ve kuruluşlara karşı korunması amaçlanmaktadır. Her ne kadar şuan için düzenleme olmasa da kripto para dolandırıcılığının hukuki süreci için özel kanun uygulamaları yerine TCK gibi genel yasalar yürürlüğe girmektedir. Dolandırıcılık suçunu işleyen kişiler mağdurlara büyük maddi zararlar verdiğinden mağdurlarda ekonomik çöküntü, bunalım hatta intihar gibi problemler görülmektedir. Dolayısıyla ciddi bir düzenleme yapılarak, denetimlerin sıkılaştırılması; piyasanın kontrol altına alınması ve özellikle insanların mağdur olmaması için kripto para alanına özgü düzenlemelerin yapılması gerekmektedir” dedi.
