Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Dr. Meltem Öner, keneler yoluyla bulaşan, zoonotik enfeksiyona yol açan bir viral hastalık olan Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA) ile ilgili uyarılarda bulundu.
Kırım-Kongo kanamalı ateşinin (KKKA), dünyada en yaygın olarak görülen viral kanamalı ateşlerin başında geldiğini söyleyen Dr. Meltem Öner, “KKKA virüsü kene aracılığıyla veya infekte insan veya hayvanların kan ve vücut sıvılarına temas sonucunda bulaşır. Hastalık, Türkiye’de ilk kez 2002 yılında görülmüştür, 2002 ve 2016 yılları arasında 10 bini aşkın olgu bildirilmiştir ve ölüm oranı yüzde 5 düzeyindedir. İnsanlar KKKA virüsünü çoğunlukla kene aracılığıyla alırlar” dedi.
KKKA’nın mevsim şartlarına göre ülkemizde genellikle Nisan-Mayıs ayında başladığına ve Ekim ayına kadar devam ettiğine dikkat çeken Doruk Yıldırım Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Dr. Meltem Öner, “Bunun nedeni, hastalığın taşıyıcısı durumundaki kenelerin yaz mevsiminde aktif olmasıdır. Aynı zamanda insanların kenelerle karşılaşması da bu dönemde artar. KKKA herhangi bir yaş grubuna özgü değildir. Hastalığa yakalanma açısından en önemli risk faktörleri tarım ve hayvancılıkla uğraşmak ve kırsal bölgeye ziyaret öyküsüdür. Ayrıca laboratuvar ve sağlık çalışanları da nozokomiyal bulaş açısından risk altındadır” şeklinde konuştu. Klinik bulgu
Virüsün, kene veya kan teması sonucu vücuda girdiğini ifade eden Dr. Meltem Öner, “Özellikle kırsal kesimde evcil hayvanlar üzerinden toplanan kenelerin çıplak elle ezilmesi enfeksiyona neden olabilir. Virüsün alınmasını takiben bazı insanlarda 1-7 gün süren kuluçka döneminin ardından yaygın kas ağrıları, ateş, bitkinlik, kırgınlık, baş ağrısı ve ishal görülebilir. Hastalığın ilk aşamasında grip benzeri bir tablo oluşur. Hastaların, bu bulguları saptadıklarında erken dönemde doktora gitmeleri önerilir. Erken dönemde antiviral tek ilaç olan ’ribavirin’ başlanabilirse etkilidir. Klinik seyir, oldukça hızlıdır, 7-10 gün içinde ölümle sonlanabilir” dedi. Korunma ve kenenin çıkarılması
Açıklamasında “Kene tutunmasına maruz kalan insanlar ana risk grubunu oluşturmaktadır” diyen Dr. Meltem Öner keneye karşı korunmayla ilgili şunları söyledi:
“Endemik bölgelerde yaşayan insanlar, kenelerin yoğun olduğu bölgelerden uzak durmak, sık sık kene tutunup tutunmadığını kontrol etmek, vücudun açık yerlerini kapatmak gibi kişisel korunma önlemlerine dikkat etmelidirler. Veterinerler, mezbaha işçileri, dış ortamlarda çalışanlar ve hayvancılıkla uğraşanlar risk altındadırlar. Hayvan kesimi yapan işçiler hastalığa yakalanabilirler. Hayvan kesimi sırasında kenelere maruz kalmanın asıl riski oluşturduğu bazı olgularda ileri sürülmüştür. Hayvancılıkla uğraşanlar eldiven ve uzun önlükler kullanmalı, infekte doku ve kan ile temas etmemelidirler. Ayrıca deri koruyucu kimyasallar da kullanılabilir. Halk arasında söylenen ‘keneyi çıkarmak için üzerine sıvı sabun dökün’, ‘bir parça pamuğu top haline getirin ve üzerine sabun dökerek tamamen sabun ile kaplanmasını sağlayın, 15-20 saniye sonra kendiliğinden çıkar’ anlayışı yanlış bir bilgidir. Kene, parçalamadan ve patlatmadan bir an önce çıkarılmalıdır. İnce uçlu bir pens ile (cımbız keneyi iyi tutamamakta ve kaymaktadır) kenenin vücuda yapıştığı en yakın yerinden tutulup, sabit ve devamlı bir kuvvetle çekilerek çıkartılmalıdır. Bunların dışında herhangi bir yöntem (sabun, gaz yağı, vazelin, sigara, yanan kibrit vs) kenelerin sinir ve kas sistemlerinin reaksiyon vermesine neden olabileceğinden büyük risk oluşturabilir.” KKKA tedavisi
Kırım-Kongo kanamalı ateşi tanınması ve izlenmesinde bazı güçlüklerin söz konusu olabileceğine de dikkat çeken Dr. Meltem Öner açıklamalarını tamamlarken, “Hastalığın ciddi seyri, sekonder yayılım riski, halk arasında paniğe yol açması, hekimler arasında tanınmaması gibi nedenler, bu güçlüklerden bazılarıdır. Tedavide sıvı replasmanı ve kan ürünleri kullanımının yanı sıra antiviral ilaç olan ribavirin kullanımı değerlendirilmelidir. Antiviral alternatifler arasında ribavirin, in vitro çalışmalarda KKKA virüsüne karşı en etkili olan ilaçtır. Ribavirin, gözlemsel çalışmalarda yararlı bulunmuştur. Sağlık çalışanlarında KKKA ile yüksek riskli temas olması durumunda mutlaka ribavirinleprofilaksi yapılması önerilir. Bugüne kadar temas sonrası ribavirin başlananlarda ölüm görülmemiştir. Ribavirinin temas sonrası profilakside yararlı olduğunu kabul etmek, ilacın hastalığın erken döneminde de etkili olduğunu kabul etmek anlamına gelmektedir” dedi.
