Türkiye’de ilk kez 2013 yılında Akdeniz Koruma Derneği (AKD) tarafından deniz koruma alanlarında geliştirilen Deniz Koruyuculuğu Sistemi bünyesinde ilk kadın deniz koruyucuları Gökova Körfezi ve Fethiye-Göcek’te göreve başladı.
Deniz koruyucuları, balıkçılığa kapalı alanlarda karşılaştıkları yasa dışı faaliyetleri (avcılık, uygunsuz tekne bağlama, denize atık boşaltma gibi) kaydederek, tutanaklarıyla birlikte oluşturulan iletişim ağı üzerinden başta Sahil Güvenlik Birimleri olmak üzere İçişleri Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yerel birimlerine rapor ediyor.
Akdeniz Koruma Derneği tarafından ilk olarak 2013 yılında Gökova Körfezi’ndeki Balıkçılığa Kapalı Alanların koruma etkinliğinin artırılması için Deniz Koruyuculuğu Sistemi uygulanmaya başlandı.
Gökova Körfezi’nde gerçekleşen başarılı çalışmalar sonrasında Fethiye-Göcek’te yer alan balıkçılığa kapalı alanlarda da Deniz Koruyuculuğu Sistemi uygulanmaya alındı. Gökova Körfezi ve Fethiye-Göcek’te Akdeniz Koruma Derneği 4 istasyon, 7 bot ve ikisi kadın 6 Deniz Koruyucusu ile devriye çalışmalarını devam ettiriyor. Gökova Körfezi’nde Ayşenur Ölmez, Fethiye-Göcek’te Melisa Nur Çolak Türkiye’nin ilk kadın deniz koruyucuları olarak görevlerini gece gündüz demeden sürdürüyor.
Akdeniz Koruma Derneği Deniz Koruyuculuğu Sistemi’nin etkinliğini ölçmek için Balıkçılığa Kapalı Alanların içinde ve dışında eş zamanlı izleme çalışmaları yürütüyor. Akdeniz foku, kum köpekbalığı, deniz çayırları, makroalg ve mercan türleri, balık biyokütlesi ve günlük balıkçılık verileri konularındaki izleme çalışmaları, gelecek koruma çalışmalarının planlanmasına katkı sağlarken bir yandan da Deniz Koruyuculuğu Sistemi’nin denizel biyoçeşitlilik ve sosyo-ekonomik yapı üzerindeki etkilerinin ölçülmesine katkı sağlıyor.
Deniz koruyucuları yasa dışı avcılığın daha çok yaşandığı saatler olan sabahın erken ve gecenin geç saatlerinde balıkçılığa kapalı alanlarda devriye çalışmaları gerçekleştiriyor. Ceza kesme yetkisi bulunmayan deniz koruyucuları, Anayasa’nın 56. maddesi çerçevesinde yasadışı eylemlerin önlenmesi konusunda kamu kurumlarına bilgi ve gerektiğinde destek veriyor. Kadın deniz koruyucuları Gökova Körfezi ve Fethiye-Göcek bölgesinden gerçekleştirilen Deniz Koruyuculuğu Sisteminin önemli bir parçası.
Akdeniz Koruma Derneği 2020-2021 yılında Deniz Koruyuculuğu Sistemi ile Gökova Körfezi ve Fethiye-Göcek’te bulunan balıkçılığa kapalı alanlarda toplam bin 933 devriyede 27 bin 885 kilometre kat ederek kontrol gerçekleştirdi. Bu devriyelerde 338 yasa dışı avcılık faaliyetini kamu kurumlarına raporladı.
Türkiye’nin ilk deniz koruyucularından Ayşenur Ölmez, “Deniz koruyucular arasında ilk kadınlardan birisi olmak gurur verici. Akdeniz Koruna Derneği’nin yaptığı uygulamalar içinde bulunmak da çok gurur verici. Denizel biyoçeşitliliğin devam edebilmesi için çalışıyoruz ve deniz eko sistemini korumak amaçlı bir eylem planımız var. Bu da bizim işimizi daha iyi yapmamıza teşvik ediyor. Denizde olmak ya da kadın olmak ile ilgili bir sıkıntı yaşayacağımı düşünmüyorum, çünkü ben yıllardır balıkçılık yapıyorum. Annem ile birlikte yapıyorum ben bu işi. İki kadın bir teknenin içerisinde Gökova Körfezinde nerede ise ağ atmadığımız, çalışmadığımız yer kalmamıştır. Benim çocukluğum denizde geçti. O yüzden bir kadın olarak hava şartlarından ya da çalışma arkadaşlarımızın erkek olmasından olumsuz yönde etkileneceğimi düşünmüyorum. Bizim ceza yazma yetkimiz olmadığı için Sahil Güvenlik, Jandarma, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile beraber çalışma uyguluyoruz. Bizim amacımız çevreyi korumak olduğu için sadece deniz alanında değil, karada da birlikte çalıştığımız ortak paydaşlarımız var. Denetleme ve raporlama noktasında Sahil Güvenlik, jandarma ve diğer ilgili kurumlar ile birlikte çalışıyoruz” dedi.
