F-35 programının ortak üreticileri arasında yer alan Türkiye, S-400 tedariki gerekçe gösterilerek Eylül 2021'de programdan çıkarılmıştı. Programdan çıkarılmadan önce yaklaşık 11 Türk savunma sanayii şirketi, F-35 savaş uçağı için bir dizi kritik parçanın üretimini gerçekleştiriyordu. Bahsi geçen 11 şirket arasında bulunan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ), tıpkı Rheinmetall gibi Northrop Grumman'a teslim edilmek üzere F-35 uçağının orta gövdesini üretiyordu. Türkiye'nin programdan çıkarılmasının ardından 11 Türk şirketinin parça üretimi de sonra ermiş oldu. F-35 programının ana yüklenicisi Lockheed Martin, bir süredir Türk şirketlerinin iş paylarını diğer yerli ve yabancı şirketlere dağıtmak için çalışmalar yürütüyor.
TUSAŞ'IN YERİNE ALMAN ŞİRKET
ABD merkezli Lockheed Martin ve Northrop Grumman şirketleri, Rheinmetall AG ile F-35'in orta gövdesi için stratejik tedarik kaynağı olarak bir niyet mektubu imzaladı. Bu potansiyel ortaklık ile Almanya'da ikinci bir F-35 orta gövde entegre montaj hattı (IAL) kurulacak.
Rheinmetall ile ABD'li şirketler arasında yapılan ve Avrupa'da ikinci bir F-35 orta gövde entegre montaj hattının kurulumunu kapsayan anlaşma, bir anlamda TUSAŞ'ın rolünün Alman Rheinmetall şirketine verilmesi anlamına geliyor.
Türk şirketlerinin programdan çıkarılması, F-35 tedarik zincirinde önemli problemlere yol açmış ve hem tedarik sorunları ortaya çıkmış hem de maliyetler artmıştı. Uçağın üreticilerinden olan Türkiye, 100'den fazla F-35 savaş uçağı tedarik edecekti.
