Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) tarafından 2011 yılından bu yana yapılan araştırmalarda morfolojik, biyolojik, genetik özellikleri ve davranış özellikleri bakımından diğer arı ırklarından farklılıkları ortaya konulan Yığılca bal arısı, A. m. anatoliaca bal arısı ırkının bir ekotipi olarak tescillendi.
Yığılca Bal Arısı Ekotipi’nin tesciline ilişkin karar, Resmi Gazete’de yayımlandı. Yığılca Bal Arısı Ekotipi Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı adına tescil edildi. Düzce ilinin Yığılca ilçesindeki bal arısının farklılığı, 2007 yılında Meral Kekeçoğlu tarafından yapılan doktora tezi ile ortaya konmuştu. Daha sonra Düzce İl Tarım Müdürlüğü, Düzce Üniversitesi ve Düzce Arı Yetiştiricileri Birliği iş birliğiyle ıslah çalışmaları, Düzce Üniversitesi tarafından ayrıntılı genetik ve davranış çalışmaları yürütüldü.
Yapılan çalışmalar neticesinde Yığılca Bal Arısı’nın kendine özgü genetik ve davranış farklılıkları ortaya kondu. Tüm bu bilimsel araştırma bulgularının sonucunda T.C. Tarım Orman Bakanlığı tarafından 27.09.2017 tarihinde Yığılca ilçesinde 15 km yarıçaplı izole bölge oluşturularak Yığılca Arısı koruma altına alındı. Yığılca Arısı dışındaki arı ırk ve ekotiplerinin ilçeye girişi yasaklandı. Önceki araştırma sonuçlarına 2017 yılından bu yana devam eden araştırma sonuçları da eklenerek hazırlanan Yığılca Ekotipi tescil dosyası 26/05/2022 tarihli Tarım ve Orman Bakanlığı, Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Ulusal Tescil Komitesi’nin toplantısında uygun görülerek Yığılca Arısı tescil edildi.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre Yığılca Bal Arısı Ekotipi’nin diğer arı ırklarına göre; orman gülü yararlanma kabiliyetinin yüksek olduğu, nektar toplama davranışı bakımından biyolojik saatini Castanea sativa ve Rhododendron ponticum’un çiçek açma dönemine göre ayarladığı, bal üretim potansiyelinin yüksek olduğu, erken ilkbaharda koloni popülasyon gelişiminin hızlı olduğu, bal arısı zehri üretim ve propolis toplama kapasitesinin yüksekliği ortaya kondu.
Yığılca Arısı, Düzce ili için önemli bir gen kaynağı olarak görülüyor. Yığılca Ana Arısı uzun süredir ulusal ve uluslararası düzeyde önemli düzeyde talep görüyor ve bu talep her geçen gün artıyor. Bu önemli tarımsal gen kaynağını, Yığılca ilçesinin kalkınmasında daha da etkili hale getirmek, Yığılca Ana Arısı’na olan talebi karşılamak ve kaliteli damızlık materyal üretimini desteklemek için Düzce il Tarım Müdürlüğü, Düzce Üniversitesi ve Düzce Arı Yetiştiricileri Birliği ile iş birliği yapılarak “TAGEM-18/AR-GE/07- Türkiye’de bulunan Bazı Arı (Apis mellifera L.) Irk ve Genotiplerini Temsil Eden Kolonilerin Orjinal Alanlarında Morfolojik ve Moleküler Karakterizasyonu ve Belirli Karakterler Yönünden İyileştirilmesi” isimli proje, Yığılca Bal Arısı Ekotipi’nin hijyenik davranış bakımından ıslah ve seleksiyonu sağlandı. Bu proje ile Düzce arıcıları başta olmak üzere ülke arıcılarına kaliteli damızlık materyal sağlanması amaçlanıyor.
