Kira artışlarını yüzde 25'le sınırlayan düzenleme 4 Temmuz 2024'e kadar uzatılırken ev sahipleri bu oranın üzerinde zam yapamayacak, kiracıları zorla çıkaramayacak, tahliye davaları reddedilecek.
Sabit artış oranında fatura dâhil, eşyalı ev ayırımı bulunmuyor. Kiracı kira dönemi gelince yüzde 25 artış yapacak, ancak beşinci yılını dolduran kiracılar için bu oranın üzerinde artış olabilecek. Ev sahiplerinin yüzde 25'in üzerinde kira talebi durumunda kiracıların bunu kabul etmemesi ve ödemeleri banka hesabına yapması gerekiyor. Kira sınırı, ev sahiplerinin usulsüz uygulamaları başta olmak üzere merak edilen bazı başlıklar şöyle:
1 TEMMUZ'DAN İTİBAREN BİR YIL SÜREYLE GEÇERLİ OLACAK
Kira artışına yüzde 25 sınırlama getiren düzenleme 1 Temmuz 2023 tarhinden itibaren bir yıl süreyle geçerli olacak. Meclis bayramdan sonra toplandığında yasal düzenleme yapılacak.
Yeni yılda kirada yüzde 25 sınırlaması 1 Temmuz 2024 yılına kadar devam edecek. Yasal düzenlemede eşyalı eşyasız ayırımı bulunmuyor. Mevcut tabloda doğalgaz, elektrik, su gibi kalemler arttığı için yüzde 25 uygulanamaz görünüyor. Burada da ev sahipleri ile uzlaşma, anlaşma yoluna gidilebilir.
Bazı ev sahipleri kiranın yatırılmadığını öne sürmek için banka hesaplarını kapatıyor. Sözleşmedeki banka hesabının kapatılması durumunda kiracıya yeni hesabın bildirilmesi zorunluluğu bulunuyor.
Ev sahibi ısrarla paylaşmazsa kiracı posta hesabı ile ödeme yapabilir ya da mahkemeye başvurarak ödeme yeri tayin edilmesini isteyebilir. Böyle bir durumda kesinlikle elden ve belgesiz ödeme yapılmaması gerekiyor.
10 YILDAN ÖNCE KİRACIYI EV VEYA İŞ YERİNDEN ÇIKARAMA HAKLARI YOK
Kiraya veren Borçlar Kanunu 347. Maddesi gereği kiranın başlangıcından 10 yıl geçtikten sonra genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi feshedebilir. Kiraya verenin, kiracıyı ev veya iş yerinden çıkarabilmesi için 10 yıllık sürenin geçmesi gerekir. Ancak, beş yıl sonra taraflar mahkemeye başvurarak yeni kira bedelinin keşif ve bilirkişi incelemesi yoluyla tespitini talep edebilir. Bu noktada kira bedeli hâkim tarafından emsal bedellere göre tespit ediliyor.
ARA ZAM TALEP EDİLEMEZ
Kiralık mülklerde yapılan aylık ödeme tutarının artışı yılda bir defa olmak üzere gerçekleşiyor. Yüzde 25 zammın dışında artış yapılamaz. Bu oranın üzerinde yüksek bir zam uygulanamıyor.
Tüketici danışma hattı ALO 175, CİMER, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşlarına şikâyet edilebilir. Tüketici mahkemelerine başvurulabilir, dava açılabilir.
1 YILLIK SÖZLEŞME BİTİNCE ÇIKARAMAZ
Bir yıllık kira sözleşmesi bitince "süre bitti" diyerek evden, işyerinden çıkarmak mümkün değildir. Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık sürenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Bunun için de sözleşme bitiminin 3 ay öncesinde kiracıya yazılı olarak evi tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor.
TADİLAT GEREKÇİSİYLE ÇIKARILAMAZ
Borçlar Kanunu uyarınca yeniden inşa ve imar amaçlı boşaltılan taşınmazlarda bu işlemler bittikten sonra öncelikle aynı kiracıya teklif götürülür. Ev sahibi taşınmazı başkasına kiraya verirse eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzerde tazminat ödemekle yükümlü oluyor.
EVİN SATILMASI DURUMUNDA
EV satılsa da kiracının eski sözleşmesi geçerliliğini korur. Yeni ev sahibi isterse kiracıya 6 ay süre verir, isterse kira sözleşmesinin bitim tarihinden 1 ay içinde dava açabilir. Evi yeni alanın dava açabilmesi için burada oturacağını, ihtiyacı olduğunu ispatlaması gerekiyor.
ARABULUCU UYGULAMASI 1 EYLÜL'DE BAŞLIYOR
Devam eden kiracı ev sahibi sorunları nedeniyle 1 Eylül'den itibaren arabulucuya gidilmesi zorunlu hale geliyor. Bu tarihte kira kaynaklı ihtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek. Bu davada kira bedeli yüzde 25 sınırı uygulanmadan belirlenecek. Kira bedeli belirlenirken TÜFE 12 aylık ortalamaya göre değişim oranı, kiralanan konutun emsal bedeli esas alınıyor.
KİRA DESTEĞİ DE VERİLECEK
BÜYÜKŞEHIRLER başta olmak üzere kiraların çok yüksek olduğu illerde memura il ve ilçe bazında kira desteği verilecek.
Türk Ceza Kanunu'nda yapılacak düzenlemeyle fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine hapis ve para cezası uygulanacak. Konutların yaşı, büyüklüğü, niteliğine göre kentlerde bölge bölge değeri belirlenecek. Kira, tahliye davalarında 1 Eylül itibariyle arabulucuya gidilecek. Fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine de hapis ve para cezası uygulanacak.
EV SAHİBİ OTURACAKSA ÇIKARABİLİR AMA!
EV sahibi kendisi oturacaksa çıkarma hakkı bulunuyor. Karşılıklı uzlaşma söz konusu olmazsa ev sahibinin sulh hukuk mahkemesinde "ihtiyaç nedeniyle tahliye davası" açması gerekiyor. Davada ihtiyacın gerçek olduğunun saptanması bekleniyor. Çocuğunun oturacağını gerekçe gösteren ev sahibi daireyi 3 yıl kiraya veremez.
KİRASINI YATIRMAYAN ÇIKARILABİLİR
Borçlar Kanunu'nun ikinci maddesine göre kiracı kira bedelini 30 gün içinde ödemek zorunda. Bu süre içinde ödeme yapmaması durumunda icra takibi başlatılarak borçluya tebligat gönderilir. Tebligatın ardından bir ay içinde ödeme yapılmazsa dava açılarak kiracı tahliye edilebilir.
