İrlandalı aykırı yazar Oscar Wilde, 1900 yılında Paris'te bir otel odasında, duvar kağıdına "birimiz gitmeli'' yazarak intihar etti.
Oyunları, şiirleri, öykü ve masal kitaplarıyla İngiliz edebiyatında sağlam bir yeri olan ünlü yazar, eşcinsel kimliğiyle de tanınıyor.
Ne var ki Wilde, 'eşcinselliğin cinayetten de ağır bir suç' olarak görüldüğü, katı ahlakçı Victoria döneminde yaşadı ve bu aykırı seçiminin 'bedeli'ni iki yıl kürek cezasına çarptırılarak ödedi.
"Tehlikeli olmayan bir fikre fikir bile denemez" diyecek kadar gözükara ve "ne zaman insanlar benimle aynı fikirde olsa, hatalı olduğumu düşünürüm" diyecek kadar sıradışı olan ünlü yazar, ömrünün son yıllarını Fransa'da sefalet içinde geçirdi ve girdiği bunalım sonucu bir otel odasında intihar etti.
Hayatı
Oscar Wilde, 16 ekim 1854'te İrlanda'nın Dublin kentinde doğdu. Babası dönemin ünlü cerrahı William Wilde, annesi İrlanda'nın İngiltere'den bağımsızlığını savunan yazar Jane Francesca Elgee idi.
Wilde'ın üçü gayrımeşru toplam beş kardeşi vardı. Kendisinden üç yaş küçük kız kardeşi Emily 10 yaşında öldü. Yazar, kız kardeşinin saçlarından bir tutamı ömrü boyunca üzerinde taşıdı.
Başarılı bir öğrenci olan Wilde, 1874'te Oxford Magdalen College'den mezun oldu ve sanat eleştirmenliğine başladı. 1978'de 'Ravenna' adlı şiiriyle Newdigate Ödülü'nü kazandı ve Londra'ya yerleşti.
1881 yılında 'Poems' (Şiirler) adlı ilk kitabı basıldı. Aynı yıl bir dizi konferans vermek üzere ABD'ye gitti. Bir yıl sonra ilk tiyatro oyunu 'Vera' New York'ta sahnelendi.
ABD dönüşü Fransa'nın başkenti Paris'e gitti ve üç bu kentte yaşadı. 1883'te 'Duchess of Padova'yı (Padova Düşesi) yazdı. Paris'te Verlaine gibi sembolizm akımının önemli temsilcileriyle tanıştı.
1884 yılında Constance Lloyd ile evlendi. İki yılda iki erkek çocuk babası oldu.
1887'de 'Woman's World' dergisinde editörlük yapmaya başladı ve aynı yıl içinde 'Canterville Hayaleti'ni yazdı.
İlerleyen dönemde çocuk öykülerinden oluşan iki kitap, 1890'da 'Dorian Gray'in Portresi', 'Önemsiz Bir Kadın', 'İdeal Bir Koca' ve 'Ciddi Olmanın Önemi' adlı oyunları yayımlandı.
Eşcinsellik öğeleri barındıran 'Dorian Gray'in Portresi' 1891'de kitap haline getirildi ve şimşekleri üzerine çekti. Öyle ki, bu kitap hayatının gidişatını etkiledi.
Ne var ki Wilde'ın kaleminden çıkan eserler büyük beğeni topladı ve onu dönemin en önemli yazarlarından biri haline getirdi.
1891 yılında Queensberry Markisi'nin oğlu üniversite öğrencisi Lord Alfred 'Bosie' Douglas'la tanıştı ve onunla dört yıl sürecek bir ilişkiye girdi.
1895'te 'kendisine kamu önünde hakaret ettiği ve iftira attığı' gerekçesiyle Queensberry Markisi'ni dava etti, ancak daha sonra davayı geri çekti.
Ancak Marki'nin Wilde aleyhine 'gayrıtabii davranışlar' nedeniyle açtığı dava, yazarın iki yıl kürek cezasına çarptırılmasıyla sonuçlandı. Tutuklandı ve evinde bulunan her şey 25 şiline satıldı.
Cezaevindeyken sevgilisine yazdığı mektupları derledi ve 'De Profundis'i yazdı.
1897'de cezaevinden çıkınca Fransa'ya gitti. Bu dönemde 'Sebastian Melmoth' adını aldı ve mahkumiyetinin geçtiği yerin adını taşıyan 'Reading Zindanı Baladı'nı kaleme aldı. Ancak bu kitap yazarın sefalet içinde yaşamasına engel olamadı.
Aynı dönemde kendisini hapse mahkum ettiren Marki'nin oğluyla tekrar birlikte oldu. Birliktelik kısa sürdü.
Çağının en büyük yazarlarından biri olan Oscar Wilde, 30 kasım 1900'de Paris'te intihar etti ve Pere Lachaise Mezarlığı'nda gömüldü.
Reading Hapishanesi Baladı
Reading kentinin hapishanesinde
Yüz karası bir utanç çukuru var,
Zavallı bir adam yatıyor orda;
Alevin dişleri kemirmiş onu,
Kavurucu bir örtüye sarmışlar
Adı bile yazmıyor mezarında
Kıyamet gününe kadar bırakın
Huzur içinde yatsın uyusun
Anlamı yok aptalca ağlamanın
İç geçirmenin matem tutmanın
Öldü, çünkü ölmesi gerekliydi
Sevdiğini öldüren bu adamın
Kulak verin sözlerime iyice
Herkes öldürebilir sevdiğini
Kimi bir bakışıyla yapar bunu
Kimileri dalkavukça sözlerle;
Korkaklar öpücük ile öldürür
Yürekliler kılıç darbeleriyle
Yapıtları:
Mutlu Prens (1888)
Sosyalizmde İnsan Ruhu (1890)
Yönelimler (1891)
Dorian Gray'in Portresi (1891)
Narlı Ev (1892)
Lady Windermere’in Yelpazesi (1892)
Ehemniyetsiz Bir Kadın (1893)
Salomé (1893)
İdeal Bir Koca (1895)
Ciddi Olmanın Önemi Üzerine (1895)
Günün diğer önemli olayları
1909: Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.
1910: ''Yorgun Savaşçı'', ''Devlet Ana'' romanlarının yazarı Kemal Tahir İstanbul'da dünyaya geldi.
1919: Fransa'daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.
1925: Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1925: Salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.
1925: TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara ''Hakimiyet Milletindir'' yazılı levha asıldı.
1929: Gazi Mustafa Kemal, Alman tarihçi Emil Ludwig'i Çankaya'da kabul etti.
1930: Paris'teki bir film şirketinin düzenlediği uluslararası ses yarışmasının Türkiye bölümü, Cumhuriyet gazetesince gerçekleştirildi. Yarışmaya katılan 38 kişiden Hudadat Şakir Hanım, 20 Jüri üyesinden 16'sının oyuyla ''Türkiye Ses Kraliçesi'' seçildi.
1952: ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası'nda patlattı.
1971: İdamla yargılanan Mahir Çayan ve arkadaşları, İstanbul Askeri Cezaevi'nden tünel kazarak kaçtı.
1973: Anadolu, Çukurova ve Dicle üniversiteleri kuruldu.
1990: Zonguldak'ta 43 bin maden işçisi greve başladı.
1997: Genel Nüfus Tespiti ve Seçmen Yazımı gerçekleştirildi. Türkiye'nin nüfusu 62 milyon 865 bin 574 olarak belirlendi.
