Bitlis’in tarihi kimliğini ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen “Dere Üstü Islah” projesi çalışmalarında yavaş yavaş sona yaklaşıldı.
Yaklaşık 7 bin yıllık tarihiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapan Bitlis’te, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca hayata geçirilen proje çerçevesinde ilk olarak şehrin tam ortasında geçen dere üstündeki yapılar yıktırıldı. Yıktırılan betonarme yapıların altında ve aynı zamanda kenarlarında kalan ve gün yüzüne çıkarılan tarihi 10 köprü ile Behiye Cami, Paşa Hamamı ve Hazo Hanı’nda da restorasyon çalışması devam ediyor.
Bu çalışmalar devam ederken bir yandan da millet bahçesi çalışmaları da buna paralel olarak son hızıyla ilerliyor. Kaldırımlar ve tarihi yapıların restorasyonunun bu yılsonuna kadar bitirilmesi hedeflenirken, ağaçlandırma ve peyzaj çalışmalarının da önümüzdeki bahar ayında tamamlanması bekleniyor. Açıklamalarda bulunan Bitlis Valisi Oktay Çağatay, projenin artık tamamlanmak üzere olduğunu belirterek, “Yolumuzun sıcak asfaltını da attık. Şu anda kaldırımlarda çalışmalar yapıyoruz. Kaldırım çalışmasının akabinde bazalt taşlarla beraber içlik alan haricindeki alt yapı çalışmasını da tamamlamış olacağız. Bahar aylarıyla beraberde ağaçlandırma ve çimlendirmeyi de yaparak bölgedeki millet bahçesi projesini bitirmiş olacağız” dedi.
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise bundan sonraki süreçte yapılacak olan yeni projelerle Bitlis’in sivil mimarisinin de gün yüzüne çıkarılabileceğini söyledi. Projeyle hedeflenen sonucun elde edilmek üzere olduğunu ifade eden Demirtaş, “Bitlis Deresi ile ilgili yapılan bir ıslahat çalışması var. Bu proje uzun zamandan bu yana devam eden bir projedir. Projenin hedefi Bitlis’teki tarihi dokuyu ortaya çıkarmak. Yani Bitlis’in o kadim tarihi dokusunu ortaya çıkarmaktır. Yürütülen projenin şu anda son aşamasına gelinmiştir ve bu hedeflenen sonuç elde edilmek üzere. Yapılan çalışmalar meyvesini veriyor. Ortaya çok sayıda köprü çıkarıldı. Çok sayıda köprü bu sayede gün yüzüne çıkmış oldu. Bu köprüler şu anda restore ediliyor. Bunun yanı sıra şehrin dokusu da derenin üzerindeki betonarme yapıların yıkılması sayesinde daha belirgin bir hale geldi. Baktığımızda şehir içindeki Bitlis Kalesi, Ulu Cami ve diğer tarihi yapılar çok daha düzgün bir biçimde görünür hale geldi” ifadelerini kullandı. Projenin; derenin üstünü açmak, derenin üstü açıldıktan sonra ortaya çıkan köprüleri restore etmek olduğunu belirten Demirtaş, “Dolayısıyla proje tam tekmil bir hale geldiğinde şehrin bir bütün olarak tarihi yapısı ortaya çıkmış olacak ve çok güzel bir görünüm arz edecek diye düşünüyorum. Proje çerçevesinde dere üstü ve onunla bağlantılı yerler var. Yani proje şehrin bütün tarihi dokusunu ortaya çıkarmaya yönelik değil. Proje derenin üstünü açmak, derenin üstü açıldıktan sonra ortaya çıkan köprüleri restore etmektir. Ama sadece bu dahi beraberinde çok sayıda önemli sonuçlar verecek. Mesela derenin üstü açıldığı için Paşa Hamamı bütün görkemiyle ortaya çıktı. Şu anda restorasyonu devam etmektedir. Bununla beraber 8 tane köprünün restorasyonu devam ediyor. Derenin kendisi de bu sayede ıslah ediliyor ve bir çevre düzenlenmesi yapılması planlanıyor. Dolayısıyla dere üstü ıslah projesi Bitlis’in bütün tarihi dokusunu ortaya çıkarmaya yönelik bir proje değil. Belki buna dair ilk adımdır. Bundan sonraki süreçte yapılacak olan yeni projelerle Bitlis’in sivil mimarisi de gün yüzüne çıkarılabilir. Şehir merkezinde çok sayıda Bitlis evi dediğimiz evler var. Konaklar, meskenler var. Camiler, kiliseler ve kervansarayla var. Şehrin biraz dışına çıkmak kaydıyla hanlar ve hamamlar var. Bütün bunların bu projeyle ortaya çıkması tabi ki mümkün değil. Ama sadece şu var, derenin üzerindeki o betonarme yapılar yıkıldığı için şehir merkezindeki bu tür unsurlar daha güzel görülür bir hale geldiler” diye konuştu.
