ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin olası Tayvan ziyareti ABD-Çin gerilimini artırırken, Çin ordusu Tayvan Boğazı’nda büyük çaplı askeri tatbikat düzenlendi.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) Tayvan Boğazı’nda askeri tatbikat düzenlediği açıklandı. Çin’in Fujian eyaletine bağlı Tayvan kıyılarına 125 kilometre mesafede bulunan Pingtan adaları açıklarındaki sularda atış tatbikatı gerçekleştirildiği belirtilirken, gemilere bölgeye gitmeme uyarısı yapıldı. Çin’e ait Type 054A güdümlü füze fırkateyninin yer aldığı tatbikatta, silah, donanım ve askerlerin muharebe hazırlık testlerinin yapıldığı bildirildi. Tatbikatın ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin muhtemel Tayvan ziyareti öncesi düzenlenmesi dikkat çekti.
Öte yandan ABD Donanması’nın da USS Ronald Reagan uçak gemisi görev grubunu Güney Çin Denizi’ne yönlendirdiği bildirildi. ABD’li yetkililer, gemi hareketliliğinin Pelosi’nin Asya ziyaretiyle ilgili olup olmadığı konusunda değerlendirme yapmazken, savaş gemisinin rutin devriyesini gerçekleştirdiğini açıkladı.
ABD Donanması, Hawaii ve Güney Kaliforniya yakınlarında Rimpac tatbikatlarına devam ediyor. Bu nedenle ABD Donanması’na ait gemiler sıklıkla Tayvan Boğazı’ndan geçiş yapıyor. ‘‘Desteğimizi göstermemiz önemli’’
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı nisan ayında ziyaret etme planı Covid-19 testinin pozitif çıkmasıyla iptal edilmişti. Pelosi’nin Asya ziyareti çerçevesinde Singapur, Endonezya ve Japonya’yı ziyaret edeceği açıklanırken, Tayvan’a gidip gitmeyeceği belirsizliğini koruyor. Pelosi, geçtiğimiz hafta ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmada, ‘‘Tayvan’a desteğimizi göstermek bizim için önemli’’ demişti.
Çin Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı sözcüleri ise Pelosi’nin muhtemel ziyaretine yönelik uyarılarda bulundu. Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Wu Qian, ‘‘Çin ordusunun oturup beklemeyeceğini, ülkenin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini koruyacağını’’ söyledi. ABD Başkanı Joe Biden da ordunun Pelosi’nin ziyaretinin iyi bir fikir olmadığı kanaatinde olduğunu kaydetti. Tayvan, Xi-Biden görüşmesinde de gündeme gelmişti
Tayvan gerilimi, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında geçtiğimiz perşembe günü yapılan görüşmede de gündeme gelmişti. Xi Jinping, görüşmede Washington’un "tek Çin" ilkesine bağlı kalması gerektiğini söyleyerek, ‘‘Ateşle oynayan kendini yakar’’ ifadelerini kullanmıştı.
ABD ile Tayvan arasında diplomatik ilişki bulunmuyor. Ancak Washington, Tayvan Savunma Yasası doğrultusunda kendini adayı korumakla yükümlü addediyor. ABD Başkanı Biden, mayıs ayında yaptığı bir açıklamada Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda adayı savunmak için müdahil olacaklarını belirtmişti.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı, bu ay Pekin’in şiddetli itirazlarına rağmen Tayvan’a 100 milyon dolar değerinde silah satışı yapılmasını onaylamıştı. “Pelosi’nin uçağını düşürebiliriz”
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin muhtemel Tayvan ziyareti sosyal medyada da geniş yer tutuyor. İktidardaki Komünist Parti’nin yayın organlarından Global Times’in eski Baş Editörü Hu Xijin, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale edebileceğini belirtti. Gazeteci Hu, ‘‘Savaş uçaklarımız tüm zorlayıcı taktikleri uygulamalı. Bunlar hala yetersizse Pelosi’nin uçağını düşürmeleri bence uygun’’ ifadelerini kullandı. Hu Xijin, daha sonra Twitter hesabının kapatılması üzerine söz konusu paylaşımını sildiğini açıkladı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) 80. Grup Ordusu’nun resmi sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda ise ‘‘Savaşa hazırlık’’ ifadesi kullanıldı. Sosyal medya platformu Weibo’daki paylaşım yaklaşık 2 milyon beğeni aldı. Pelosi, Çin’e karşı çıkışlarıyla biliniyor
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya gezisi için çok heyecanlı olduğunu söylerken, Tayvan’a ziyareti hakkında kesin bir şey söylemedi. Pelosi, söz konusu ziyaretini gerçekleştirmesi halinde 25 yıl aradan sonra Tayvan’a giden en üst düzey ABD’li yetkili olacak. Tayvan’ı ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Cumhuriyetçi Newt Ginrich 1997 yılında ziyaret etmişti.
Nancy Pelosi, uzun yıllardır demokrasi ve insan hakları konularında Çin’e yönelttiği sert eleştirilerle biliniyor. Pelosi, 1989 yılında meydana gelen Tiananmen olaylarından 2 yıl sonra Pekin’e yaptığı ziyarette Tiananmen Meydanı’na giderek, ‘‘Çin’de demokrasi için ölenlerin anısına’’ yazılı siyah bir pankart açmıştı. Çinli güvenlik güçlerinin müdahalesiyle pankart kapatılmış, Pelosi ve beraberindekiler meydandan uzaklaştırılmıştı.
Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının parçası olarak değerlendiriyor ve Çin yönetimi ‘barışçıl yeniden birleşme’ adı altında Tayvan’ın idaresini eline almayı isterken, bu uğurda güç kullanmaktan çekinmeyeceğini belirtiyor. Ayrıca diğer ülkelerin Tayvan ile resmi temas kurması Çin tarafından ‘‘egemenlik ihlali’’ olarak değerlendiriyor.
