Yeni kurulacak Meclis ve hükümetin ekonomi gündemi bir hayli yoğun olacak. Asgari ücretliler, memur ve emekliye zam, esnafın ile çiftçinin prim yükünün düşürülmesi, ev kadınlarına emeklilik için prim desteği, 2024 bütçesi, Orta Vadeli Program öncelikli konuları oluşturuyor.
Ev kadınlarının emekliliğine destek sağlanacak, emeklilik priminin üçte birini devlet ödeyecek. Emeklilik yaşı özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilecek.
İşsizlik maaşına erişim kolaylaşacak, yeni aktif işgücü programları devreye girecek, bakım ekonomisi güçlenecek. Küçük esnafın ve çiftçinin 9000 bin olan prim gün sayısı 7200'e düşürülecek.
Seçimin ardından ekonomide, çalışma hayatında ve sosyal güvenlik alanında yasal düzenlemeler ve mevzuat değişiklikleri ile yaşama geçirilecek bazı önemli adımlar şöyle:
EMEKLİYE, MEMURA REFAH PAYI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 7500 lira üzerinde emekli aylığı alan 6 milyon emeklinin aylığına refah payı eklenmesine yönelik çalışmayı tamamlayacak.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin taban maaşından itibaren emekli aylıklarında kademeli zam oranı söz konusu olacak. Yani daha az maaş alan emekliye verilecek zam oranı daha yüksek olacak. Emekli zammı da, 7 bin 500-10 bin, 10 bin-15 bin, 15 bin-20 bin ve 20 bin üzerine kademeli olarak belirlenecek.
ASGARİ ÜCRETLİYE ARA ZAM
Temmuz ayında açıklanacak enflasyon verileriyle birlikte asgari ücretli, memur ve emeklilere enflasyonun üzerinde zam ve emekliye refah payı verilecek. Asgari Ücret Tespit Komisyonu temmuz ayından önce toplanarak açıklanacak haziran ayı enflasyon oranına göre zam oranını netleştirecek. Asgari ücrete yüzde 30'luk artış durumunda net maaş 11 bin 50 lira, brüt 13 bin 10 lira, yüzde 40 artış durumunda da net 11 bin 908 lira, brüt 14 bin 11 lira olacak.
EN DÜŞÜK MAAŞ 22 BİN LİRA
Bugün 12 bin lira civarında olan en düşük memur maaşı 22 bin liraya çıkacak. Kamu işçilerinde olduğu gibi en düşük maaşı yine 15 bin liraya çıkararak üzerine de enflasyon ve refah payı olarak benzer bir artış yapılacak. Birinci dereceye geldiği halde 3600 ek gösterge alamayan memurlara yönelik yasal düzenleme yapılacak. Birinci derecedeki bütün memurların ek gösterge düzenlemesinden yararlanması sağlanacak.
ESNAF, ÇİFTÇİNİN PRİM YÜKÜ DÜŞECEK
Yaklaşık 1 milyon küçük esnaf ile çiftçinin prim yükünü aşağı çekecek yasal düzenleme Meclis'e gelecek. Küçük esnafın emekliliği için gerekli gün sayısı 7200'e indirilerek SSK'lı çalışanlarla eşitlenecek. Esnafın gelirini de artıracak bu adımla emekliliği belirleyen son 1261 gün kuralı da değişecek. Hangi sigorta kolundan olursa olsun 7200 günü tamamlayan emekli olabilecek. Ayrıca Bağ-Kur'da 5400 gün olan kısmi emeklilik de SSK'lı çalışanlar için olduğu gibi 4500 güne inecek.
6 MİLYON İSTİHDAM İÇİN TAM MESAİ
Gelecek beş yıllık dönemde hedeflenen 6 milyon istihdam için, pasif işgücü programlarına erişim güçlenecek, işsizlik sigortası fonundan yararlanma koşulları kolaylaştırılacak. İstihdamda öncelik 6 aydan daha uzun süredir işsiz olanlara verilecek.
Bu yılın sonuna kadar işsiz olanları istihdam eden özel sektör işverenlerin prime esas kazanç üst sınırına kadarki sosyal güvenlik primi işveren payını devlet karşılayacak. Part-time işlerin önü açılacak, işsizlik maaşına erişim kolaylaşacak, yeni aktif işgücü programları devreye girecek, bakım ekonomisi güçlenecek.
İŞSİZLİK MAAŞINA ERİŞİM KOLAYLAŞACAK
Pasif işgücü programlarının erişilebilirliğini güçlendirecek, işsizlik sigortası fonundan yararlanma şartlarını kolaylaştırılacak. İş sağlığı ve güvenliği reformu kararlılıkla uygulanmaya devam edilecek. İş gücü piyasasında kayıt dışılığa izin verilmeyecek. Rehberlik ve gönüllü uyum ön planda tutulacak, risk odaklı denetim kapasitesi etkinleştirilecek. Mevsimlik tarım işçileri gibi gruplar için özel sosyal sigorta programları oluşturulacak, sosyal güvenlik kapsamını en üst düzeye çıkarılacak. Gençlere esnek çalışma koşulları sunulacak.
BAKIM SİGORTASI YENİLENECEK
Gelir seviyesi asgari hayat standardının altında aile kalmayacak. Evde bakıma ihtiyacı olan engelli ve yaşlıya düzenli bakan ve bunun için evde bakım yardımı alanlar kısmi zamanlı olarak sosyal güvenlik kapsamına alınacak. Uzun Dönemli Bakım Sigortası'na ilişkin yeni bir model oluşturulacak. Vatandaşın uzun dönemli bakımlarını garanti altına alabilmesini ve özellikle yaşlılık dönemlerinde rahat etmelerini sağlayacak modelle kişilerin belli oranlarda katılım yapacağı yeni bir sigorta sistemi uygulamaya alınacak.
AİLE DESTEK SİSTEMİ BAŞLAYACAK
Dar gelirli vatandaşlara nakdi sosyal yardım, evde bakım, gıda, giyim, barınma, şartlı eğitim sağlık destekleri olmak üzere 53 başlıkta sosyal destek sağlanırken, ilk defa gelir tamamlayıcı Aile Destek Sistemi hayata geçecek. Yeni dönemde her ailede en az bir kişiye iş imkânı sağlanırken gelişmiş ülkelerde uygulanan vatandaşlık maaşı sistemine geçilecek.
KİRACILARI KORUMA YASASI ÇIKACAK
Hükümetin kiracıları korumak için uygulamaya aldığı yüzde 25'lik tavan uygulaması temmuz ayında sona erecek. Kira artışına yasal fren çalışması Adalet Bakanlığı koordinasyonunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülecek. Mevcut sistemde kira artışında temel alınan TÜFE 12 aylık ortalaması yerine üst sınır getirilmesi de seçenekler arasında bulunuyor. Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, konumu, niteliği dikkate alınarak bölge değerleri belirlenecek.
EV KADINLARINA EMEKLİLİK DESTEĞİ
Ev kadınlarının emekliliğine destek sağlanacak, emeklilik yaşı özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilecek. Ev kadınlarının emekliliğini desteklemek amacıyla isteğe bağlı ödeyecekleri primlerin üçte birini devlet karşılayacak. En düşük tutardan isteğe bağlı sigorta yaptıran ev kadınlarının 3 bin 218 liralık priminin 1609 lirasını devlet verecek. Ev kadınları isteğe bağlı sigorta yaptırarak emeklilik hakkı kazanabildiği gibi kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetinden ücretsiz yararlanabilecek.
ÖZEL SİGORTA PROGRAMLARI OLUŞTURULACAK
Bütün çalışanlara kaliteli, güvenceli çalışma hayatı sözü verilirken, pasif işgücü programlarına erişme imkânları artırılacak. İşsizlik Sigortası Fonu'ndan yararlanma koşulları kolaylaştırılacak. Mevsimlik tarım işçileri gibi gruplar için özel sosyal sigorta programları oluşturulacak, sosyal güvenlik kapsamı en üst düzeye çıkarılacak. Yaşlı bakım sigortası uygulaması yaşama geçirilecek. Çalışma hayatına devam etmek isteyen yaşlılar için esnek çalışma koşulları oluşturulacak. Mevsimlik tarım işçisi kadınların sosyal güvenlik başta olmak üzere çalışma koşulları iyileştirilecek.
EKONOMİ EYLEM PLANI UYGULAMAYA GİRECEK
Ekonomi yönetimi değişirken, Ekim ayında 2024 bütçesi için hazırlıklar, ekonominin yol haritası Orta Vadeli Program çalışmaları tamamlanacak. Enflasyon ve cari açığın aşağı çekilmesi öncelikli gündem olacak. Yeni dönemde yatırımlar hızlanacak, ekonominin çarkları kapsayıcı büyüme ile dönmeye devam edecek.
Büyüme, istihdam dostu politikalar sürdürülecek, enflasyon tek haneye düşürülecek, para, maliye, gelirler ve finansal sektör politikalarında daha güçlü bir eşgüdüm sağlanacak. Enflasyonun dar gelirli vatandaşlar üzerindeki olumsuz etkisini giderecek politikalara hız kazandırılacak.
