Milyonlarca çalışanın şimdiden hesabını yaptığı emekli aylığı yaşa ve ödenen prim miktarına göre değişiyor. İster SSK'lı ister Bağ- Kur'lu olsun özellikle son 3.5 yılda Sosyal Güvenlik Kurumu'na bu yıl için tavan fiyat olan 37 bin 530 liradan kazanç bildirilirse her ay için emekli aylığı yaklaşık 50-60 lira artar. Geçmişte primlerinin tamamı asgari ücretten yatsa bile bu durum değişmiyor. Böylece son 3.5 yılda tavandan kazanç bildirilenlerin aylığında 750 liraya yakın artış olur. 2008 sonrasında yapılan düzenlemeyle çalışma süresi uzadıkça aylık bağlama oranı düşüyor. Ancak bu durum bütün çalışanlar için geçerli değil.
Primlerin tavandan ödenmesiyle emekli aylığı da o oranda yükseliyor. İlk defa 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanların, statülerini son 2 bin 520 gün prim belirliyor. Fiili hizmet süresi içinde en fazla prim ödenen Kurum'dan aylık bağlanıyor. Bu nedenle Bağ-Kur kapsamında olanlar son bin 260 gün primi sigortalı bir işte çalışarak SSK'lı olarak yatırırsa bu statüyle emekli olabilir. Bağlanacak aylık da yaklaşık yüzde 20 artar. SGK'ya prime esas kazanç üzerinden primler işçi ve işveren adına yatırılır. Tavanı aşan kazançlar için sadece işçi adına yatırılan primler iade edilir.
Sabah'ın haberine göre, emeklilikte aylığı artırmak için büyük önem taşıyan prim tutarı ve günü konusunda merak edilen soruların cevapları şöyle:
MAAŞIMIN SON 5 YILDA TAVANDAN YATMASI EMEKLİ AYLIĞIMI YÜKSELTİR Mİ?
Emekli aylığının en basit formülü "ortalama aylık kazanç x aylık bağlama oranı"dır. Son 3.5 yılda SGK'ya bu yıl için tavan fiyat olan 37 bin 530 liradan kazanç bildirilmesi durumunda emekli aylığı yükselir. SSK ya da Bağ-Kur'lu olmak bu durumu değiştirmiyor. Geçmişte hep asgari ücret yatmış bile olsa tavandan bildirilen her ay için emekli aylığını yaklaşık 50-60 lira arttırır. Tavandan bildirilen kazançlar üç buçuk yılda emekli aylığını 750 liraya kadar artırır.
BAĞ-KUR'LULAR SON 3.5 YILI SSK ÜZERİNDEN ÖDERSE GELİRDE ARTIŞ OLUR MU?
İlk kez 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanların emekli olacakları sigortalılık statüsünü primini ödenen son 2 bin 520 gün (yedi yıl) belirliyor. Son yedi yıllık fiili hizmet süresinde kurumlara tabi hizmetler eşitse en son tabi olunan kurumun mevzuatına göre aylık bağlanıyor. 1 Ekim 2008 ve sonrasında işe girenler için ise tüm prim ödeme süreleri içinde en çok prim ödenen kuruma göre emeklilik zamanı ve aylığı hesaplanır. Bağ-Kur kapsamındakiler son bin 260 gün primi sigortalı bir işte çalışarak SSK şartlarında emekli olabilir. Bu da emekli aylığını yaklaşık yüzde 20 artırır. Yargı kararlarına göre, SSK'lı olarak çalıştığı yıllar emekli olmaya yeten kişi son 7 yılda en fazla Bağ-Kur'lu çalıştığı için bu statüde emekliliğe zorlanamaz.
EMEKLİ OLMADAN ÇALIŞMAYA DEVAM EDERSEM AYLIK DÜŞER Mİ?
2008 sonrası yapılan düzenlemeden dolayı çalışma süresi uzadıkça aylık bağlama oranı düşüyor. Ancak bu durum bütün çalışanları kapsamıyor. Primini tavandan yatıranların emekli aylığı da o kadar yüksek oluyor. Ancak 20 yılın üzerinden prim ödeyip sonra da asgari ücret ya da çok az üzerinde çalışmaya devam edilmesi halinde emekli aylıklarında her ay 3-4 lira düşüş söz konusu olabilir.
SİGORTA PRİMLERİM MAAŞIM YERİNE ASGARİ ÜCRETTEN YATIRILIYOR, NE YAPMALIYIM?
SGK emekli aylığını prime esas kazanç tutarı üzerinden bağlar. O nedenle gerçek kazancın bildirimi büyük önem taşıyor. İşveren bu konuda iyi niyetli davranmıyorsa çalışırken ya da işten ayrıldıktan sonra konuyu yargıya taşıyın. Eksik bildirim nedeniyle "hizmet tespit davası" açın. Bu arada asgari ücretin 7.5 katını aşan kazançlar, emekli aylığı bağlanırken dikkate alınmıyor.
SGK'YA YATIRILAN FAZLA PRİMLER İADE EDİLİR Mİ?
Kurum'a yatırılan primlerin her yıl için belirlenen azami tutarı geçen kısımlar geri alınabiliyor. Prime esas kazanç tavanını aşan tutarlar için yatırılan primler ve işsizlik sigortası primleri iade edilir. Yaşı dolduğu halde emekli olmayanlar, yaşamını kaybedenlerin yakınlarından ölüm aylığı bağlanamayanlar da bu primleri Kurum'dan topluca isteyebilir. Bunun için başvuruda bulunulması gerekiyor. Tavanı aşan kazançlar için sadece işçi adına yatırılan primlerin iadesi mümkün oluyor.
