Temel gıda fiyatları geçen yıla göre yüzde 150, bazı ürünlerde ise yüzde 200’e yakın artış gösterdi. Zincir marketlerin yüksek kâr hırsı, etiketleri enflasyonun da üzerine çıkardı. Son 3 ayda dolar kurunda bir değişim yaşanmazken, akaryakıt fiyatları da düşüş eğilimine girmişken, marketlerdeki gıda fiyatlarının artış göstermesi vatandaşların tepkisini çekti. Kamuoyunda ‘yapılan zamlar marketlerin kasasına gidiyor’ algısı oluştu.
Ekonomistler 2023 yılı itibarıyla baz etkisi ile birlikte enflasyonda ciddi düşüşler görüleceğini ifade ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da son açıklamasında bu konuya değindi. Yıllık enflasyonun birkaç ay içinde yüzde 40’lı rakamlara gerileyeceğini belirten Erdoğan “Enflasyonu hedeflediğimiz şekilde 2023 sonunda yüzde 20’ler seviyesine 2024’de tek haneli rakamlara düşürmek için ne gerekiyorsa yapmakta kararlıyız. Herkes hesabını 2023’de yüzde 20’ler seviyesine göre yapsın. Aksi yönde hareket edenlerle biz hükümet olarak yetkimizi, milletimiz iradesini kullanarak gereken cevabı verecektir” açıklamasını yaptı.
EN FAZLA YÜZDE 20 ZAM
Buna göre temel gıda ürünleri başta olmak üzere, perakende sektöründe, 2023 yılı içinde en fazla yüzde 20 zam yapılabilecek. İleriye dönük 3 ay öncesi stoklu çalışan marketlerin fiyatlarında bugünden itibaren ciddi zamlar yapmayacağı öngörülüyor. 2023 yılı itibarıyla da yüzde 20’lerde kalması hedeflenen enflasyona göre etiket fiyatlılarının belirlenmesi planlanıyor. Bu hesaba göre bugün 22-25 lira bandında seyreden 1 litre sütün fiyatının 28-30 lirayı aşmaması gerekiyor. Kilogramı 100-120 lira olan ortalama bir beyaz peynirin fiyatının ise 120-140 lira aralığında bulunması planlanıyor. 10 lira olan bir makarnanın 12 liraya, 25 lira olan 1 kilogram nohutun 30 liraya, 50 lira olan 1 litre ayçiçek yağının 60 liraya, 75 liraya satılan 1 kilogramlık çayın ise en fazla 90 liraya yükselmesi planlanıyor. Öte yandan Resmî Gazete’de yayınlanan yönetmeliğe göre 200’den fazla şubesi bulunan marketlerin ürün fiyatlarındaki değişiklikleri Ticaret Bakanlığına anında bildirme zorunluluğu getirildi.
HAPİS CEZASINA KADAR GİDEBİLİR
Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, tahmin edilen enflasyon rakamlarına ulaşılması durumunda marketlerin zamları bu orana göre yapması gerektiğini belirterek “Bu iş kontrolden çıktı, ancak kamuoyu tepkisi ve bakanlıkların denetimleri ile kısmen zamlar yavaşladı. Fiyatların daha da düşmesini bekliyoruz. Enflasyonun üzerinde zam yapmaya devam edilirse cezalar daha da artırılmalı. Bizi aldatan, fahiş fiyat uygulayan kim ise ifşa edilmeli. Tekrar durumunda işletmeye geçici kapatma cezası verilebilir. Kapatmanın sebebi de işletmenin camına asılmalı. Böylece tüketici en büyük silahı olan tüketmeme hakkını kullansın. Israrla devam ediyorsa hapis cezası uygulanabilir. Paketli temel ihtiyaç ürünlerine tavsiye edilen satış fiyatı yazılmalı” dedi.
