Elazığ
Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nde (HES) yerli ve milli imkanlarla yürütülen rehabilitasyon projesiyle ünitelerin verimi yaklaşık yüzde 20 artırılırken, 130 milyon liralık da tasarruf sağlandı.
Hizmete girdiği 1974 yılında bünyesindeki 8 adet türbinle toplamda 1330 megavat kurulu güce sahip olan Keban HES, son 48 yılda mekanik ve elektronik sistemlerinin zamanla yorulması ve aşınması nedeniyle mevcut gücünün gerisine düştü.
Santralin proje değeri altında çalışan gruplarında gücün yükseltilmesi ve teknolojinin gerisinde kalan mekanik ve elektronik sistemlerinin yenilenmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının desteğiyle Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) ve TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü tarafından 2019'da rehabilitasyon projesi başlatıldı.
Verim yüzde 20 arttı
Hizmete açıldığı dönemde her biri 157,5 megavat güce sahip olan ilk 4 türbinden 3'ünün rehabilitasyonu tamamlandı. Ünite 2 ve ünite 3'te güç 150 megavattan 180 megavata çıkarıldı. 4. ünitenin rehabilitasyonu ise gelecek ay tamamlanacak.
1981 yılında faaliyete başlayan her biri 175 megavat gücündeki ikinci 4 türbinde de gerekli görülen mekanik ve elektronik sistemlerde rehabilitasyon çalışması yapılarak, her birinde mevcut güç 180 megavat değere yükseltiliyor.
Geçmişte yabancı firmalara ihale usulü yaptırılan rehabilitasyon çalışmaları, yerli ve milli imkanlarla yürütülerek tasarruf sağlandı.
"Bugüne kadar 276 milyar 438 milyon 699 bin 210 kilovatsaat enerji üretti"
Keban HES İşletme Müdürü Bekir Kaya, AA muhabirine, enerji açısından Türkiye'nin ilk dev yatırımlarından olan ve 1965 yılında yapımına başlanan santralde 1974 yılında ilk 4 türbinin, 1982 yılında da diğer 4 türbinin devreye girdiğini söyledi.
Tesisin 48 yıldır kesintisiz enerji üretimi yaptığını ve kurulduğu dönemde ülkenin enerji ihtiyacının yüzde 20'sini tek başına karşıladığını ifade eden Kaya, "Keban Barajı kurulduğu günden bugüne kadar 276 milyar 438 milyon 699 bin 210 kilovatsaat enerji üretmiştir. 2021 yılında 3 milyar 833 milyon 63 bin 900 kilovatsaat enerji üretmiştir. 2021'de kuraklık olması nedeniyle Keban HES'te hedeflenen enerji üretimi olmamıştır. Enerji ihtiyacının artmasıyla 2021 yılı itibarıyla Türkiye enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 1,25'ini karşılamıştır." diye konuştu.
Kaya, hizmete gerdiği dönemde 1330 megavat toplam kurulu güce sahip olan santralin, mekanik ve elektronik sistemlerinin zamanla aşındığını ve gücünde gerileme olduğunu kaydederek, santralin kurulu gücünün yükseltilmesi, mekanik ve elektronik sistemlerinin yenilenmesi için rehabilitasyon projesi yürütüldüğünü aktardı.
"130 milyon liralık tasarruf sağladık"
Kaya, 2019 yılında başlatılan çalışmalarla ilk 3 ünitenin rehabilitasyonunu tamamladıklarını vurgulayarak, "8 ünitenin toplu olarak ihalesi yapıldı ancak ihaleye giren yabancı ülkelerin çeşitli nedenlerle ihale sonuçları iptal edildi. Bu yüzden kurumumuzda yapılan toplantılar sonucu ülkemizin de milli politikası gereği yerli ve milli imkanlarla yenilik çalışmaları başlatılmıştır. Aynı şekilde kumanda kontrol sistemi ve scada sistemi de ülkemizin güzide kurumlarından biri olan TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü tarafından yapılmaktadır." ifadelerini kullandı.
Kaya, şöyle konuştu:
"Tesisatın ekonomik ömrünü tamamlamasından, sargıdaki ve yataklardaki sıcaklıklardan kaynaklı ünitelerimizi 150-155 megavattan fazla yükleme imkanımız olmuyordu. Yapılan iyileştirme sonucunda yerli ve milli imkanlarla kendi mühendis ve işçilerimizin yaptığı çalışma sonucu artık her bir ünitemiz 180 megavata kadar yükleme imkanına sahip olacak. Bu da ülkemize ekstra 180 megavatlık santral kurulmuş kadar katkı sağlayacak. Proje değeri altında çalışan üniteleri rehabilite ederek verimimizi yüzde 20 artıracağız. İhale olarak da 130 milyon liralık tasarruf sağlamış oluyoruz."
Rehabilitasyon projesinde görevli elektrik başteknisyeni Mehmet İleri, HES bünyesinde bulunan jeneratörlerin stator sargıları, rotor kutupları, sac paketleri, radyatörler gibi ekipmanlarının bakım, onarım ve yenileme çalışmalarını yaptıklarını belirtti.
İleri, bu çalışmaları Sarıyar Hasan Polatkan HES bünyesinde bulunan merkez atölyede yerli ve milli imkanlar kullanarak gerçekleştirdiklerini ifade ederek, bu kapsamda Keban HES ünitelerinin rehabilitasyonuna destek olduklarını aktardı.
