Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ilişkin kültür ekonomisi ve kültürel istihdam verilerini açıkladı. Buna göre, kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 31,8 artarak 79 milyar 530 milyon 334 bin liraya yükseldi.
Kültür harcamalarının, gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2021'de yüzde 1,1 olarak gerçekleşti. Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 52,4 oldu.
Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 25,1 artarak 41 milyar 698 milyon 592 bin liraya çıktı. Harcamaların yüzde 72,2'si merkezi devlet bütçesinden gerçekleştirildi. Genel devlet kültür harcamalarında en yüksek pay yüzde 17,8 ile mimarlık alanında oldu.
Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında, televizyon ve ekipmanı masraflarının yüzde 20,5, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretlerin yüzde 15,7 ve veri işlem ekipmanlarının yüzde 15,5 paya sahip olduğu görüldü.
Girişimlerin cirosu 145 milyon liranın üzerinde
Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin cirosu geçen yıl 2020'ye kıyasla yüzde 61,4 artarak 145 milyar 186 milyon 559 bin lira olurken, faktör maliyetiyle katma değeri yüzde 64,1 artarak 27 milyar 846 milyon 992 bin lira olarak kayıtlara geçti.
Katma değerin yüzde 20,9'u kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 13,3'ü sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve yüzde 12,3'ü mücevher ve benzeri eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren girişimlerce üretildi.
Mal ihracatı 87,3 milyar lira
Kültürel mal ihracatı söz konusu dönemde yüzde 110,6 artarak 87 milyar 36 milyon 925 bin liraya yükseldi. Kültürel mal ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 29,8 artarak 37 milyar 817 milyon 263 bin lira oldu. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı 2021 yılında yüzde 4,3 olurken, kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı yüzde 1,6 olarak gerçekleşti.
İstihdam arttı
Kültürel istihdam 2021 yılında 2020 yılına göre yüzde 8,4 artarak 642 bin kişi oldu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 63,1'i 30-54 yaş grubunda, yüzde 28,8'i 15-29 yaş grubunda, yüzde 7,9'u ise 55 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldı.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 40,2'sini yükseköğretim mezunları, yüzde 36,4'ünü lise altı eğitimliler, yüzde 23,4'ünü ise lise ve dengi meslek okulu mezunu olanlar oluşturdu.
Kültürel istihdamda olanların, yüzde 60,4'ü ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışırken, yüzde 39,6'sı işveren, kendi hesabına çalışan veya ücretsiz aile işçisi olarak belirlendi. Kültürel istihdamda olanların yüzde 74,1'i tam zamanlı çalışırken, yüzde 25,9'u yarı zamanlı çalıştı. Kültürel istihdamda yer alan kişilerin haftalık ortalama normal çalışma süresi 38,7 saat oldu.
Kültürel istihdamın yüzde 89,3'ünü kültürel meslek alanlarında, yüzde 10,6'sını ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 40'ını el sanatları çalışanları, yüzde 19,9'unu mimar, planlamacı ve tasarımcılar, yüzde 8,4'ünü sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, yüzde 7,9'unu ise yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları oluşturdu.
Mimarlık ve uzmanlaşmış tasarımın payı yüzde 10,7
Kültürel istihdamın yüzde 27,9'u kültürel faaliyet alanlarında, yüzde 72'si ise kültürel olmayan faaliyet alanlarında çalışıyor.
Kültürel faaliyet alanlarına göre, mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam içindeki payı yüzde 10,7, yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetlerinde çalışanların payı yüzde 4,2, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların payı ise yüzde 4 oldu.
