Madenciler, finansmana daha kolay erişim imkanı için maden bankası kurulmasının faydalı olacağını belirttiler.
Türkiye Krom Üreticileri Derneği Başkan Yardımcısı Mustafa Selçuk Çevik, “Dünyada, JORC standartları ve farklı standartlar var. SPK’dan onaylı bir eksperle iki günde nasıl değerleme yapılabiliyor ise madenlerde de yine, bu işlerde uzmanlaşmış kişilerin olması gerekiyor. Madende finansı sağlayacak bir kurumun olması, bir maden bankasının kurulması çok önemli” dedi.
Kromun Türkiye için kritik bir maden olduğuna da dikkat çeken Çevik, ferrokrom ihracatı yüzde 50 düşerken krom ihracatının yüzde 20 arttığını belirterek, "Türkiye’de yaklaşık 15 bin adet maden ruhsatı var. Bunlardan 10 bin 136’sının işletme, 5 bin 386’sının ise arama ruhsatı. Bunların 850 tanesi krom madeni. Çin’in dünyadaki ham madde ve ham maddeyi işleme kapasitesi batı ülkelerini çok korkutuyor. Bunu özellikle pandemi zamanında da yaşadık. Çin kapanınca dünyada bazı son ürünlere erişemez hale geldik. En çarpıcı örneklerinden bir tanesi arabalardaki çipler. Amerika, Avrupa ülkeleri, Avustralya, Japonya gibi ülkeler, Çin’e karşı ’mineral güvenlik ortaklığı’ adı altında bir araya geldiler. Avrupa son zamanlarda Çin’in hakimiyetini kırmak için bir fon oluşturdu. Çin’e bağlılığı kırmak için ham madde üreten diğer ülkelerde yine uç ürüne giden yapılar oluşturmak istiyor. Avrupa daha çok gelişmiş teknoloji ürünlerinde ve sağlıkta bunu destekliyor. Kendi sektörlerindeki krom, ferrokrom, paslanmaz çelik üretimi için üreticiyi düşük faiz oranıyla destekleyip finanse ediyor. Türkiye de bu fondan yararlanabilir. Avrupa’nın temel amacı Çin’e alternatif üreticiler oluşturarak, bu ülkeye bağımlılığı azaltmak. Türkiye Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu ile 2018 yılında madenlerde yeni bir döneme girildi. Değerlemeler bu komisyonla yapılırsa bir değer olur. Nasıl SPK’dan onaylı bir eksperle değerleme yapılabiliyor ve bu birkaç günde ortaya çıkıyorsa, madenlerde de yine, bu işlerde uzmanlaşmış kişilerin olması gerekiyor. Finansmana erişim imkanlarını genişletmek, desteklemek, kolaylaştırmak için maden bankası kurulabilir” dedi.
Ferrokrom ihracatı yüzde 50 düşerken, krom ihracatının yüzde 20 arttığına dikkat çeken Çevik, “Kendi içinde tüketemediğin için mecbur dışarı satıyorsun. Krom ihracatında dünyada ilk sırada Güney Afrika var. Biz, 1 buçuk milyon ton üretirken onlar, 13 milyon ton üretiyor. Ferrokrom üretimine en yakın ve en elverişli krom, Türk kromu. Çin, bizim ürünümüzü onların ürününe katarak kalitesizleştirip kullanıyor. Fakat, Güney Afrika, Türkiye, Arnavutluk dışında doğru düzgün krom ihraç eden ülke de yok. Kazakistan tamamen kendi içerisinde ferrokrom tesisinde işliyor, yurt dışına satmıyor. Zimbabve de karar alarak, yurt dışına satış yasağı koydu. Rusya da kritik maden statüsüne sokarak, yurt dışına satmıyor. Aslında bizim ülkemiz için de krom kritik bir maden. Fakat, biz içeride işleyemediğimiz için mecbur satmak zorundayız. Ferrokrom olarak satarsak kilogram başı 3 dolar, normal krom olarak satarsak kilogram başı 27 sent, paslanmaz olarak satarsak 15 sent civarında. Kromun ayrışmasında herhangi bir kimyasal kullanılmıyor. Tamamen sallantılı masalarda, madenin özgün ağırlığına göre suyun yardımıyla ayrışıyor" dedi.
