Yerli ve milli savunma sanayiinin gözbebeği kurumlarından TUSAŞ bugünlerde oldukça hareketli bir dönem yaşıyor… Milli Muharip Uçak (MMU), ANKA-3, Hürjet, Hürkuş’un yanı sıra önceden devam eden platform ve altyapı çalışmaları da dolu dizgin ilerliyor.
Genel Müdür Temel Kotil yönetiminde kendi alanında dünyanın en iyileri arasına yükselen TUSAŞ’ta herkesin dikkat kesildiği projelerden biri de hiç şüphesiz Milli Muharip Uçak olarak adlandırılan ülkemizin yerli ve milli ilk savaş uçağı.
İki bini aşkın kişinin emek harcadığı, 17 Mart’ta ilk taksi testini yapan dev platformun envanterdeki isminin gelecek günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulması bekleniyor.
TUSAŞ’ın Kahramankazan’daki tesislerinde Milli Muharip Uçak’ın Ürün Direktörü Benan Aylangan ile bir araya geldik ve MMU ile ilgili en çok merak edilen soruların yanıtını aradık. Kimi sorularımıza net cevaplar alırken, bazı kritik konularda gizlilik kararı devam ettiği için kimi sorularımızın cevabını öğrenemedik.
ÇOK DEĞERLİ BİR EKOSİSTEM KURULDU
Ürün Direktörü Aylangan, MMU ile ilgili kritik bir tespitle başlıyor söze… Milli Muharip Uçak’ın sadece bir savaş uçağı tasarım projesi olmadığını söylüyor ve burada çok değerli bir ekosistem geliştirildiğinin altını çiziyor.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türk Hava Kuvvetleri başta olmak üzere projenin hem isterlerini ortaya koyan hem de bu isterler doğrultusunda çalışan Türk savunma sanayii şirketlerine parantez açıyor Aylangan. Uçağın üzerindeki çoğu alt sistemi Türk savunma sanayii şirketlerinin tasarladığını, geliştirdiğini ve nihayetinde test ettiğini anlatıyor.
Milli Muharip Uçak için ‘yerlilik oranı’ sorumuzu “En üst seviyede yerlilik oranı var” diyerek yanıtlıyor.
YERLİ MOTOR İÇİN ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Yerli ve milli savunma sanayiine ilişkin bir platformdan bahsedildiğinde hemen herkesin aklına gelen ilk iki konu motor ve mühimmat oluyor. MMU’nun hali hazırda ABD üretimi bir motor taşıdığını ve test süreçlerinin bu motorla tamamlanacağını biliyoruz.
Benan Aylangan, MMU’nun önümüzdeki süreçlerde yerli motora kavuşacağını ve bu süreçle ilgili çalışmaların da bir yandan devam ettiğini anlatıyor. Savaş uçakları için en önemli hususlardan biri de düşük görünürlük… Yerli motorun bu süreçte nasıl bir sınav vereceğini merak ediyoruz. Aylangan, yerli motorun termal açıdan oldukça düşük bir yayım değerine sahip olacağının altını çiziyor.
PROTOTİPLERİN HEPSİ ‘UÇAR’ OLACAK
Özellikle hava projelerinde ‘prototip’ meselesi bazen farklı işleyebiliyor… Örneğin bir savaş uçağının yer testleri için prototip üretiliyor. Testler tamamlanıyor. O prototip uçmuyor. Elde edilen bilgiler uçacak olan platforma aktarılıyor.
Benan Aylangan, MMU’da bu süreçte 6 ila 8 arasında uçacak prototip olacağı bilgisini paylaşıyor. Böylece hem yer hem de hava testlerinin çok daha hızlı bir şekilde tamamlanabileceğine işaret ediyor.
MMU’DA ELEKTRONİK HARP KABİLİYETİ NE DURUMDA OLACAK?
Harp sahasında son yılların en önemli meselelerinden biri de hiç şüphesiz elektronik harp ve karıştırma… Aylangan bu konuda Türk Hava Kuvvetleri’nin oldukça üst seviyede olduğunu ve isterlerinin de buna göre şekillendiğini söylüyor.
Proje sahibinden gelen isterler doğrultusunda hem TUSAŞ hem de ASELSAN ve TÜBİTAK başta olmak üzere diğer ilgili kurumlar adımlar atıyor. Milli Muharip Uçak’ın elektronik harp ve karıştırma...
Aylangan bu konuda Türk Hava Kuvvetleri’nin oldukça üst seviyede olduğunu ve isterlerinin de buna göre şekillendiğini söylüyor.
Proje sahibinden gelen isterler doğrultusunda hem TUSAŞ hem de ASELSAN ve TÜBİTAK başta olmak üzere diğer ilgili kurumlar adımlar atıyor. Milli Muharip Uçak’ın elektronik harp ve karıştırma konusunda oldukça iyi sınav vereceğinin altını çiziyor Aylangan.
SAVAŞ UÇAĞI PROJESİ NASIL BU KADAR HIZLA İLERLEDİ?
TUSAŞ oldukça köklü bir kurum. Hem askeri hem sivil havacılık için bugüne kadar son derece değerli işlere imza attılar. Uzun yıllardır özellikle F-16 projesi için ortaya koydukları işler oldukça kritik kazanımları beraberinde getirdi.
Benan Aylangan bu sürece vurgu yaptıktan sonra buralardan elde edilen birikime sözü getiriyor ve ‘Projeler nasıl bu kadar hızlı ilerleyebiliyor?’ sorusuna bu pencereden yanıt veriyor. Sadece F-16 savaş uçakları ya da dünyanın en büyük motor üreticileriyle birlikte çalışmakla kalmadıklarını, ANKA, Hürjet, Hürkuş gibi kendi imkanlarıyla geliştirdikleri projeleri hatırlatıyor.
MİLLİ MUHARİP UÇAK HANGİ FÜZELERİ KULLANABİLECEK?
Uçağın hem iç silah istasyonu hem de kanat altındaki harici istasyonlarla ilgili bazı sorularımıza ‘gizlilik’ nedeniyle yanıtlanmadı. Ancak temel olarak merak ettiğimiz bir diğer konu olan ‘Milli Muharip Uçak’ın hangi füzeleri ateşleyebileceği’ meselesine detaylı bir yanıt veriyor Aylangan:
“Milli Muharip Uçak projesinde yerli mühimmat entegrasyonu en önemli unsurlardan biri. TÜBİTAK-SAGE, ROKETSAN ve ASELSAN tarafından geliştirilen tüm mühimmatları MMU’nun hem dahili silah yuvalarında hem de kanat altındaki harici istasyonlarında entegrasyon çalışmalarını yürütüyoruz.
Bunu yürütürken hem TUSAŞ çalışanları hem de biraz önce bahsettiğim paydaşların uzmanlarıyla birlikte çalışıyoruz. MMU envantere girdiği zaman ihtiyaç duyulan tüm yerli mühimmatları kullanabilecek kabiliyette olacak.
MMU’nun dahili silah yuvaları yerli mühimmatların entegrasyonuna göre boyutlandırıldı. Bununla birlikte hem uçaktaki çalışmalar sürüyor hem de mühimmat geliştiricisi firmalardaki tasarım çalışmaları, değişiklik çalışmaları aynı anda yürütülüyor.”
Milli Muharip Uçak insansız hava araçlarıyla birlikte uçabilecek mi?
TUSAŞ’ın geçtiğimiz günlerde duyurduğu ve dünya genelinde büyük sükse yapan bir diğer platformu da ANKA-3. Aylangan’a MMU ile ANKA-3’ün aynı kolda uçup uçamayacağına cevap verdi;
“Milli Muharip Uçak projesi ilk safhalarda sadece bir savaş uçağı projesi olarak görülüyordu… Ama geldiğimiz noktada konuşulan bir diğer konsept de MMU’nun insansız hava araçlarıyla birlikte harekat ortamında görev yapabilmesi.
Bu ne demek oluyor? En genel haliyle, MMU’yu uçuran pilot milli muharip uçağı kontrol ederken paralelde kolda uçan insansız hava araçların da bazı kabiliyetlerini kontrol edebilecek. Daha net bir ifadeyle harekat ortamında birlikte görev icra edebilecekler. Bunlar için de çalışmalarımız sürüyor. Tabi bu biraz uzun soluklu bir iş ama bunun için de kolları sıvadık.”
MİLLİ MUHARİP UÇAK’TA ÇOK GELİŞMİŞ SENSÖRLER VAR
Benan Aylangan ile sohbetimizin sonuna doğru gelirken özellikle sosyal medyada sıkça tartışılan füzyon meselesine de kısaca değiniyoruz…
Milli Muharip Uçak’ın ‘yeni nesil’ olarak adlandırılan bir uçak olduğunun altını çiziyor Aylangan ve bu uçak tiplerinde çok ciddi seviyede görev sensörleri olduğu bilgisini paylaşıyor.
MMU haliyle çok sayıda sensörden binlerce verinin elde edildiği dev bir platform halini alıyor. “Tabi bunların hepsini pilota gösterdiğiniz zaman çok karmaşık bir sistem ortaya çıkıyor” diyor Aylangan ve sözlerini şöyle tamamlıyor:
“Sensör füzyon ya da veri füzyonu dediğimiz olay en genel haliyle, farklı kaynaklardan aldığınız verileri belli bir algoritmada filtrelenip, pilota görmesi gereken veriyi vermesi...
Aslında bu füzyon konusu MMU görev sistemlerinde çok önemli bir yer ediniyor. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. Bu noktada da çok iyi bir durumda olacağımızı söyleyebiliriz.”
