Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) desteğiyle Türk ve Moğolistanlı uzmanlar tarafından Moğolistan’ın Arhangay, Övörhangay ve Töv vilayetlerinde Göktürk dönemine ait tahrip olmuş ve risk altındaki eserlerin fotogrametrik dokümantasyonları, restitüsyonları, restorasyonları ve bakımları yapıldı.
Moğolistan topraklarında bugüne kadar keşfedilen insan figürlü taşlar (taşbabalar) yapıldıkları dönemdeki göçebelerin din, kültür, sanat, yaşam ve inançlarını açıklama, belirleme imkânı sağlayan önemli kaynaklar olarak yer alıyor.
Moğolistan’da bugüne kadar Tunç Çağı’ndan başlayarak Göktürk, Uygur, Kitan ve Moğol olmak üzere 5 dönemle ilişkili 785 taşbaba keşfedilmiş ve bunların birçoğu Göktürk dönemine ait.
Mezar veya mezar kompleksinin parçası olan taşbabaların önemli bir bölümü bulundukları alanın anlamsızlaştırılmaması için müzelere nakledilmemiş ve doğada her türlü tahribata açık olarak bulunuyor.
TİKA en çok tahrip olan ve yüksek risk altında olduğu değerlendirilen 10 insan figürlü taşın restorasyonu için çalışma başlattı.
Restorasyon çalışmaları TİKA’nın Moğolistan Kültürel Miras Merkezi’ne daha önce temin ettiği mobil laboratuvar ile yapıldı. Restorasyon çalışmasının sorumlusu İKÇÜ-MUIS Türkoloji Araştırma Enstitüsü Türkiye Ofisi Müdürü Prof. Dr. Şaban Doğan ve Moğolistan Kültürel Miras Merkezinin uzmanları proje süresince yaklaşık 4 bin kilometre yol kat ederek Ongi Nehri kompleksi anıtları, Öngöt kompleksi anıtları, Altan Sandal Dağı kompleksi anıtları, Honiçiyn Gol, Godron Tolgoy gibi Göktürk dönemine ait insan figürlü taşlardaki hasarları incelendi.
Bu süreçte, eserlerin fotogrametrik dokümantasyonları, restitüsyonları, restorasyonları ve bakımları yapıldı.
