Çin haber ajansı Şinhua'nın Myanmar'daki yerel kaynaklara dayandırdığı haberine göre Hpakant madencilik bölgesinde yerel saatle 04.00 civarında meydana gelen toprak kaymasında, yeşim toplayıcıları ve satıcılarının aralarında bulunduğu yaklaşık 100 kişi toprağın altında kaldı.
KURTARMA OPERASYONU DEVAM EDİYOR
Hpakant'tan bir polis memuru, kayıp yeşim toplayıcılarının tam sayısının bilinmediğini söyledi. Bir köy idaresi yetkilisi olan U Kyaw Min, "Olay yerindeki görgü tanıklarına göre, toprak kaymasında 80'den fazla kişi kayıp, kurtarma operasyonu yürütülüyor" dedi. Şinhua, Kaçin eyaletinde, özellikle Hpakant maden bölgesinde toprak kaymalarının sık görüldüğünü belirtti. Heyelanların çoğuna, atık yığınları ve barajların kısmen çökmesi neden oluyor.
TEMMUZ 2020'DE HEYELAN 174 CAN ALDI
Hpakant maden bölgesinde yerel halk geçimini yeşim taşı toplayıp temizleyerek sağlıyor Geçen yıl temmuz ayında Hpakant'taki bir yeşim madeni sahasında meydana gelen toprak kayması, 174 kişinin ölümüne, 54 kişinin yaralanmasına neden olmuştu.
ÇİN KÜLTÜRÜNDE YEŞİM TAŞI
Çin'de Han hanedanlığı sırasında en zengin soylular, küçük küçük yeşim taşlarının birleştirilmesiyle yapılan elbiselerle gömülürdü. Bu o kişinin statüsünün sembolü olarak görülürdü. Ayrıca yeşim taşının fiziksel çürümeyi engellediği sanılıyordu. Yüzyıllar boyunca Çin kültürü ile yeşim taşı arasında köklü bir bağlantı oldu hep. Çinliler açısından bu taş sağlık ve uzun ömrü temsil ediyor. Yeşim taşından elbiseler artık revaçta değil, ama Çinlilerin ilgisi artan zenginlikle paralel bir artış gösterdi.
GERÇEKLER BU KADAR ROMANTİK DEĞİL
Yeşim Taşı ile bağdaştırılan 'mistik güçler, huzur veren enerji, kötü ruhun kovulması ve şans getirmesi' gibi inançlar maden bölgesinde çalıştırılan işçilerde çok etkili olamıyor. Yeşim maden işçilerinin ve kaçak madencilerin yaşam koşulları oldukça kötü. Her an heyelan tehlikesi altında derme çatma çadır kamplarda ya da barakalarda kalıyorlar. Ayrıca işçiler arasında uyuşturucunun yaygın olduğu da biliniyor.
İŞÇİ İSYANLARI
Madencilerin şirket patronlarına karşı isyan ettiği zamanlar olmuş. Örneğin Haziran 2017'de bir şirketin arazisini korumakla görevli bir polis memuru bir yemase işçisini vurarak öldürüyor. Ardından diğer işçiler şirket araçlarını ateşe veriyorlar. Mayıs 2018'de Yadana Shwe Eaik şirketi işçileri ücretlerinin geciktirilmesini protesto ediyorlar. Araçlara zarar verip bazı binaları yakıyorlar. 50 işçi tutuklanıyor.
Global Witness'e göre gümrük vergisi vermemek için yeşimlerin yüzde 50-80 kadar bir oranı Çin sınırından kaçak geçiriliyor. Yeteri kadar denetim yok ve yaşananlar görmezden geliniyor.
Myanmar ordusunun 2016-17 yıllarında Rakhine eyaletinde Rohingya halkına yaptığı ve BM'nin soykırım olarak nitelendirdiği saldırılarından sonra "tüketici aktivist grupların" baskısı ile bazı üst düzey perakende şirketleri, mücevher sektöründeki doğrudan askeri katılım nedeniyle tepki göstermek zorunda kalmış. Örneğin Cartier, Aralık 2017'de Myanmar'dan değerli taş satın almayı durdurmaya karar verdiklerini" açıklamış.
