Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, sayıları 358'e ulaşan OSB'lerin Türkiye'nin sanayi üretiminin yüzde 40'ını gerçekleştirerek, sanayinin lokomotifi haline geldiğini söyledi.
OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, Türkiye'de ilk defa yapılan "OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması"nın sonuçlarını açıkladı. Basın toplantısında OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması'nın gönüllülük ve beyan esaslı yapılan bir çalışma olduğunu ifade eden Kütükcü, araştırma ile Türkiye'de organize sanayi bölgelerinde en fazla ihracat yapan ilk 100 firma, en fazla yurtiçi ciro yapan ilk 100 firma, vergi öncesi en fazla kar yapan ilk 100 firma, en fazla istihdam yapan ilk 100 firma, en fazla kadın istihdam eden ilk 100 firma ile OSB'lerde en fazla yatırım yapan ilk 50 firma, en çok Ar-Ge harcaması yapan ilk 50 firma, en fazla patent sahibi ilk 50 firma, en fazla marka tescil sahibi ilk 50 firma ve en fazla dijitalleşmeye harcama yapan ilk 50 firmanın belirlendiğini söyledi.
OSB'lerdeki ilk 100 firma toplam ihracatın yüzde 6.65'ini yaptı
Türkiye'deki OSB'lerin karnesini ortaya koyan OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması'na göre OSB'lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firma 2020 yılında 11 milyar 289 milyon dolarla Türkiye genel ihracatının yüzde 6,7'sini gerçekleştirdi. OSB'lerde en fazla ihracat gerçekleştiren ilk 100 firmanın toplam ihracatı 11 milyar 289 milyon dolarken, bu rakamdan en büyük payı ise yüzde 47,8 ile 5 milyar 397 milyon dolar ihracat gerçekleştiren otomotiv endüstrisi aldı. Otomotiv endüstrisini yüzde 12,7 pay ve 1 milyar 435 milyon dolar ile demir ve demir dışı metaller sektörü, yüzde 8,1 pay ve 915 milyon dolar ile de tekstil ve hammaddeleri sektörü takip etti.
İhracatta Marmara Bölgesi OSB'leri lider oldu
OSB'lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firmanın bölgelere göre dağılımlarına bakıldığında Marmara Bölgesi 6 milyar 760 milyon 699 bin dolar, Akdeniz Bölgesi 1 milyar 196 milyon 517 bin dolar, İç Anadolu Bölgesi 1 milyar 48 milyon 843 bin dolar, Ege Bölgesi 883 milyon 638 bin dolar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi 875 milyon 599 bin dolar, Karadeniz Bölgesi 488 milyon 912 bin dolar, Doğu Anadolu Bölgesi ise 34 milyon 419 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi. En fazla ihracat yapan illerde ise sırasıyla Bursa, Gaziantep ve İstanbul başı çekti.
OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması'na göre OSB'lerde en çok ihracat yapan ilk üç firmada Oyak Renault 2,2 milyar dolar ihracatı ile birinci, Tofaş 1,5 milyar dolar ile ikinci, Bosch ise 847 milyon dolar ile üçüncü sırada yer aldı. Araştırmanın OSB'lerde İlk 100'de karlılık tablosuna bakıldığında otomotiv devi Tofaş Türk Otomobil Fab. A.Ş'nin 1 milyar 831 milyon TL ile ilk sırada yer aldığı görüldü. Tofaş'ı 994 milyon 949 bin TL ile Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. ve 813 milyon 215 bin TL ile de Hidromek-Hidrolik ve Mekanik Makina İmalat San. ve Tic. A.Ş izledi.
Yurt içi cironun yüzde 40'ı demir ve demirdışı metallerin
Araştırmaya göre OSB'lerde faaliyet gösteren İlk 100 firmanın yurt içi ciro toplamı 147,5 milyar TL'ye ulaştı. OSB'lerde "En Fazla Yurt İçi Ciro Yapan İlk 5 Sektör" demir ve demir dışı metaller (yüzde 40,17), otomotiv endüstrisi (yüzde 22,33), gıda (yüzde 9,70), tekstil ve hammaddeleri (yüzde 6,46) ve ambalajdan (yüzde 4,66) oluştu. Çorum OSB'de yer alan Ahlatcı Metal firması yurt içi ciroda birinci sırada yer alırken, onu Demirtaş OSB'de yer alan Tofaş ve Bursa OSB'de bulunan Oyak Renault takip etti.
OSB'erde ilk 100 firma 128 bin kişiyi istihdam etti
2020 yılında "OSB'lerde En Fazla İstihdam Yapan İlk 100 Firma"nın toplam istihdamı ise 128 bin kişi oldu. OSB'lerde en fazla istihdam yapan ilk 100 firma, 358 OSB'deki toplam istihdamın yüzde 5,80'ini gerçekleştirdi. Bu 100 firmanın istihdam profiline bakıldığında 105 bin 361 mavi yakalı, 22 bin 649 beyaz yakalı olduğu görüldü. En fazla istihdam yapan ilk 100 firmanın toplam istihdamını 18 bin 145 kadın, 109 bin 865 erkek istihdamı oluşturdu.
Bu istihdam performansının bölgelere dağılımı incelendiğinde ise Marmara Bölgesi'nde 61 bin 748, Akdeniz Bölgesi'nde 17 bin 267, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde 15 bin 62, Ege Bölgesi'nde 14 bin 711, İç Anadolu Bölgesi'nde 13 bin 659, Karadeniz Bölgesi'nde 3 bin 195 ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde 2 bin 369 kişi istihdam edildi. "OSB'lerde En Fazla İstihdam Yapan 100 Firma"nın sektörel dağılımında ise yüzde 31,57 ile otomotiv endüstrisi ilk sırada yer alırken; onu yüzde 25,17 ile tekstil ve hammaddeleri, yüzde 8,36 ile demir ve demir dışı metaller, yüzde 5,75 ile halı, yüzde 5,59 ile de ambalaj sektörü takip etti.
Kadın istihdamında tekstil ve otomotiv endüstrisi öne çıktı
Araştırmada 2020 yılında "OSB'lerde En Fazla Kadın İstihdam Eden İlk 100 Firma"da toplam 24 bin 819 kadın istihdam edildi. Araştırmaya göre en fazla kadın istihdam eden 100 firmanın bölgesel dağılımına göre; Marmara Bölgesi'nde 13 bin 525, Ege Bölgesi'nde 6 bin 127, Akdeniz Bölgesi'nde bin 834, Karadeniz Bölgesi'nde bin 594, İç Anadolu Bölgesi'nde 970, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde de 769 kadın istihdam edildi. Söz konusu firmaların sektörel dağılımına bakıldığında yüzde 39,05'inin tekstil ve hammaddeleri, yüzde 17,59'unun otomotiv endüstrisi, yüzde 9,12'sinin gıda, yüzde 7,97'sinin hazır giyim ve konfeksiyon, yüzde 4,67'sinin de ambalaj sektöründen oluştuğu görüldü. En fazla kadın istihdamı yapan ilk 3 firma ise, Denizli OSB'de faaliyet gösteren Deniz Tekstil bin 200 kadın istihdamı ile ilk sırada yer alırken, Tavşanlı OSB'de faaliyet gösteren Nursan Kablo bin 142 kadın istihdamı ile ikinci sırada, Çerkezköy OSB'de faaliyet gösteren Bony Tekstil ise bin 141 kadın istihdamı ile üçüncü sırada yer aldı.
Araştırmaya göre 2020 yılında OSB'lerde en fazla yatırım yapan ilk 50 firma, toplam 7 milyar 993 milyon 923 bin 968 TL yatırım gerçekleştirdi. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 868 milyon 320 bin TL'lik yatırım tutarı ile listede liderlik koltuğuna otururken, onu 618 milyon 53 bin TL yatırımla Merinos takip etti. Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş ise 617 milyon 59 bin TL ile listede üçüncü sırada yerini aldı.
Ar-Ge harcamalarında otomotiv, makine ve kimya sektörleri öncü oldu
OSB'lerde faaliyet gösteren firmaların rekabetçi ve yenilikçi yapılarını korumaları için yaptıkları Ar-Ge yatırımları da araştırmanın bir diğer dikkat çeken verilerinden oldu. Araştırmada OSB'lerde en fazla Ar-Ge harcaması yapan ilk 50 firmanın 2020 yılı harcamalarının Türkiye'nin aynı yıl gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının yüzde 2,61'ini, 2020 yılı tüm imalat sanayi gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının ise yüzde 7,06'sını oluşturduğu görüldü. Söz konusu 50 firma, toplam 1,4 milyar dolar Ar-Ge harcaması gerçekleştirdi. OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması sonuçlarına göre, Ar-Ge çalışmaları sadece belirli illerde sıkışmak yerine artık yavaş yavaş Anadolu'ya yayılıyor. Sivas, Malatya ve Samsun gibi iller listede yer alan firmaları ile umut veriyor. Otomotiv endüstrisi 15 firma ile OSB'lerde en fazla Ar-Ge harcaması yapan firma sayısıyla listeye ağırlığını koyarken, otomotivi 6 firma ile makine sanayisi ve tekstil izliyor. Üçüncü sırada 5 firma ile kimya sanayii var.
İlk 50 firmanın patent sayısı 922 oldu
Araştırmanın patent ve dijitaleşme harcamaları da dikkat çekici veriler ortaya koyuyor. OSB'lerde patent sayısına göre ilk 50 firmanın toplam patent sayısı 922'ye ulaşırken, çağı yakalamak için en önemli araçlardan olan dijitalleşme konusunda da dijital harcamalara göre ilk 50 firmanın toplam 89,4 milyon TL harcama yaptığı görülüyor. Gebze OSB'de yer alan Bilim İlaç firması patent listesinde 258 adet patent ile ilk sırayı alırken, Bursa OSB'de bulunan Bosch'un 114 ve Demirtaş OSB'de yer alan Tofaş'ın 96 patenti bulunuyor. - ANKARA 
