Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü Araştırma Görevlisi Gülmira Rzayeva, Türkmenistan gazının, Güney Gaz Koridoru ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya taşınmasıyla ilgili açılamalarda bulundu. Türkmenistan’ın dünyada en zengin doğalgaz rezervine sahip olan 4. ülke olduğunu belirten Rzayeva, “Bu ülkenin büyük hacimde doğalgazı komşu ülkelere ihraç potansiyeline sahip. Türkmenistan, Çin’e 35 milyar metreküpe yakın doğalgaz ihraç ediyor ve 4. Boru hattını da inşa etmekle bu hacmi 2 defaya yakın artırmayı planlıyor” dedi.
DOĞAL GAZ FİYATLARIN İNMESİ BAKIMINDAN ELVERİŞLİ OLABİLİR
Azerbaycan, Türkiye ve Türkmenistan’ın geçtiğimiz hafta imzaladıkları anlaşmayla Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya doğalgaz aktarmayla ilgili planlarını açıkladığını vurgulayan Rzayeva, “Günümüzde yüksek doğalgaz fiyatlarını göz önüne aldığımızda hem Türkiye hem de Avrupa pazarında fiyatların inmesi bakımından elverişli olabilir. Doğal olarak Türkmenistan’ın ihracatını artırması için mevcut olan doğalgaz yataklarına yatırım yapılması gerekecek. En büyük rezervi olan Galkynyş doğalgaz sahasını geliştirmek ve daha çok doğalgaz hasıl etmek için yatırım gerekiyor. Galkynyş doğalgaz sahası geliştirilirse 10-12 milyar metreküpten fazla gaz nakledilebilir. Bununla ilgili Güney Gaz Koridoru’nun da kapasitesini artırmak gerekecek” dedi.
TÜRKMENİSTAN GAZI İÇİN GÜNEY GAZ KORIDORU, TANAP VE TAP’IN KAPASİTESİ ARTIRILMALI
Azerbaycan’ın Avrupa'ya naklettiği doğalgaz hacmini 10 milyar metreküp artıracağıyla ilgili AB ile anlaştığını hatırlatan Rzayeva,“Güney Gaz Koridoru’nun kapasitesi artırılırsa bu ilk olarak Azerbaycan gazı için yapılacak. Türkmenistan doğalgazı da Avrupa’ya nakledilirse Güney Gaz Koridoru, TANAP ve Avrupa'ya giderse TAP’ın da kapasitesi artırılmalıdır. Ancak TAP’ın kapasitesinin 20 milyardan fazla artırılma imkanı mevcut değil. TANAP’ın kapasitesi ise maksimin 32 milyar metreküp artırılabilir. 2026’ya kadar Azerbaycan gazı için yapılması planlanıyor. Türkmenistan Avrupa’ya 10-12 milyar metreküp doğalgaz ihraç etmeyi planlıyorsa bu iş üzerinde dikkatli çalışılmalı, belki de yeni bir boru hattı çekilmeli” ifadelerini kullandı.
RUSYA, TÜRKMENİSTAN GAZININ İHRAÇ EDİLMESİNE HER ZAMAN KARŞI ÇIKTI
Türkmenistan gazının Avrupa’ya nakledilmesine siyasi açıdan engel oluşabileceğini de dile getiren Rzayeva, “Bildiğiniz gibi Rusya, Türkmenistan gazının herhangi bir yönde ihraç edilmesine her zaman karşı çıktı. Aynı zamanda Çin’e de ihraç edilmesine karşı çıkmıştı. Ancak Çin, Rusya’yı ikna etmişti ve buna karşın Gazprom’u projeye dahil etti ve ona gelir vaat etmişti. Bugün ise dünya düzeninde jeopolitik ve stratejik açıdan durumlar tamamen farklıdır. Bölgede Rusya’nın etkisi çok zayıfladı. Türkiye’nin, Azerbaycan’ın aynı zamanda Avrupa ve ABD’nin çabaları sayesinde siyasi engel aradan kaldırılabilir ve Türkmenistan gazı Trans Caspian Boru Hattı’nın yapılmasıyla Türkiye pazarına nakledilebilir. Bunun için süre gerekiyor. Doğal olarak bu büyük projenin gerçekleşmesi için birkaç yıl gerekecek” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 14 Aralık’ta Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov'un ev sahipliğinde Türkmenistan'ın Avaza bölgesinde düzenlenen "Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları 1. Zirvesi'nde" bir araya gelmiş ve Türkmenistan gazının Türkiye ve Avrupa'ya ulaştırılması için üç ülke arasında "Enerji Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine Dair Mutabakat Zaptı" imzalanmıştı.
