Teknolojinin gelişmesiyle son yıllarda büyüme gösteren e-ticarette Türkiye, 5 yılda yüzde 23,7 büyüyerek küresel pazarı ikiye katladı. E-ticaretin ülke ticaret hacminin ekonomisinin itici gücü olmaya başladığını belirten Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serpil Kahraman, buna rağmen Türkiye’nin e-ticarette mevcut potansiyelinin gerisinde olduğunu söyledi.
Teknolojinin gelişmesi, pandeminin etkisi ve değişen tüketici tercihleriyle son yıllarda ciddi bir büyüme ivmesine giren e- ticaret, Türkiye’de 5 yıllık dolar bazlı yüzde 23,7 oranında büyüdü. Globalde bu oran yüzde 11,7 olarak gerçekleşti. Türkiye e- ticaret büyümesinde global ortalamayı geçse de Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serpil Kahraman halen Türkiye’nin e-ticarette mevcut potansiyelinin gerisinde olduğunu ifade etti.
Prof. Dr. Kahraman, e-ticaret hacminin son 4 yılda 2 kart arttığını ve e-ticaret hacminin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) payının, 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık 3’te 1’lik artışla yüzde 6,8’e ulaştığını vurgulayarak, “Bildiğiniz üzere, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı 27 Mayıs 2024 tarihinde, Türkiye’de e-ticaretin görünümü raporunu yayınlandı. Rapora göre ülkemizin e-ticaret hacmi 2023 yılında, bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 116 artarak 1,85 trilyon TL’ye ulaştı. Bu haliyle e-ticaret hacmi son dört yılda iki kart artarken, e-ticaret hacminin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) payı, 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık 3’te 1’lik artışla yüzde 6,8’e ulaştı” dedi. Beyaz eşya sektörü lider
Prof. Dr. Kahraman e-ticarette bazı sektörlerin ön plana çıktığını belirterek şu bilgileri verdi:
“E-ticaret hacminde en büyük payı alan sektörler sırasıyla, beyaz eşya, küçük ev aletleri, giyim, ayakkabı ve aksesuarlar ile gıda ve yemek sektörü oldu. İşlem hacminin 2024 yılında 3,4 trilyon TL’ye ulaşması bekleniyor. E-ticaret ödemelerinde tahmin edileceği üzere yaklaşık yüzde 65 ile en büyük pay kredi kartına ait. Bu noktada bir hatırlatmada bulunalım, ülkemiz en fazla kredi kartı sahipliği olan ülkelerden biri, 2023 yılında toplam kredi kartı sayısı, Bankalar Kart Merkezi (BKM) raporuna göre 117,7 milyon olarak kaydedilmişti. Ülke genelinde e-ticaret yapan işletme sayısı yaklaşık 559.412 iken, işletme sahiplerinin ise tahmin edileceği üzere 25-44 yaş aralığında olduğu görülmekte.” “Türkiye’de 25-36 yaş arası bireyler kullanıyor”
Prof. Dr. Kahraman sözlerini şöyle sürdürdü:
“Dünyada en fazla e-ticarete konu olan ülkeler ABD, Çin ve Birleşik Krallık. Tabii bu rakamları sadece işlem hacmi değil, işlem adedi ve ticaret payı ile değerlendirmek daha doğru olacaktır. Zira internet kullanım oranları ile nüfusun yaş dağılımı da e-ticaret hacminin kıyaslanmasında oldukça önemli bir faktör. Bu açıdan değerlendirdiğimizde, özellikle İskandinav ülkelerinde, yaş ve internet kullanıcı sayısı temelli olarak da e-ticaret faaliyetinde yer alma oranı tahmin edeceğiniz üzere oldukça yüksek. Ülkemiz ise internet kullanımında 17’nci sırada. Nüfusun daha ziyade 16-64 yaş arası nüfusun interneti haliyle bir anlamda e-ticareti de kullanan kesimini oluşturacağını düşünürsek, yaklaşık 54 milyon kişiyi esas almalıyız. Hatta ülkemizde en fazla e-ticaret harcamasında bulunan nüfusun yaş grubu ise 25-36.” “Kayıt dışı ekonomiyi azaltıyor”
Dünya genelinde e-ticaret şirketlerinin büyük çoğunluğunun başarısızlıkla sonuçlandığını aktaran Prof. Dr. Serpil Kahraman, e- ticaret hacminin artırılması için alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı:
“Özellikle müşteri memnuniyeti/müşteri destek süreçleri, süre gelen tüketici alışkanlıkları ve SEO olarak ifade ettiğimiz ‘arama motorları optimizasyonu’ gibi sorunlar veya zayıflıklar da belirleyici unsurlar. Bu doğrultuda yeterli bir alt yapı, etkin kaynak yönetimi, aslında genel anlamda e-ticaret süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi ki müşteri destekleri de bu sürece dahil, e-ticaret hacminin arttırılması için gerekli diğer faktörler. Öte yandan genç nüfusun yoğunluğu, 7/24 erişebilir olma, rekabetçi fiyat ve maliyet avantajları, müşteri odaklı pazarlama ile ödeme sistemlerindeki gelişmelerin ise e-ticaretin en önemli artıları olduğu da malumunuz. Tüm bu faktörleri gözetsek de ülkemizde e-ticaretin yine de mevcut potansiyelinin gerisinde olduğu söylenebilir. Son olarak, e-ticaret, kayıt dışı ekonomiyi azaltma yönünde de önemli bir ticaret yöntemi olduğunu da eklemeliyiz.”
