Abdurrahman Koç / Haber7
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Akımı doğalgaz boru hatlarında ortaya çıkan sızıntıların 'uluslararası terör eylemi' olduğunu söyledi. Putin ayrıca, "Avrupa için Türkiye'de büyük bir gaz merkezi kurulabilir" dedi.
Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Yönetim Komitesi Başkanı Alexey Borisovich Miller, gaz ticaret merkezinin Türkiye ile AB sınırına kurulabileceğini ifade etti.
BAKAN DÖNMEZ: DOĞAL GAZ MERKEZİ TEKNİK AÇIDAN MÜMKÜN
Putin’in ‘Türkiye’de doğalgaz merkezi kurulabilir’ açıklamasına ilk yanıt Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’den geldi. Bakan Dönmez, "Tam teşekküllü çalışma gerektiriyor. Ancak teknik olarak mümkün" dedi.
Haber7 olarak Rusya'nın kurmak istediği gaz merkezini MÜSİAD Enerji ve Çevre Sektörü Kurulu Başkanı Altuğ Karataş ve Harran Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Bardakçı'ya sorduk.
Putin: Türkiye'ye büyük bir gaz merkezi kurabiliriz
Putin'in gaz merkezi teklifine Türkiye'den ilk yanıt
ALTUĞ KARATAŞ: TÜRKİYE ENERJİ PİYASASINDA FİYATLARI BELİRLEYEN ÜLKE OLABİLİR
MÜSİAD Enerji ve Çevre Sektörü Kurulu Başkanı Altuğ Karataş, "Türkiye'nin burada kazancı da olacaktır. Ama finansal anlamda Türkiye dünyada yeni bir enerji merkezi rotası olacaktır. Yani Türkiye bir enerji merkezi, enerji güvenliğini sağlamış, tüm tarafların ortak kabulüyle güvenilir ülke pozisyonuna girmiş bir ülke manasına geliyor bu. Üçüncü bir boyutu da bir enerji piyasası kurulabilir Türkiye'de. Türkiye, enerji piyasası haline gelip, Türkiye fiyatları belirlediği bir ülke olabilir. Bu hatların Türkiye'den geçmesiyle Türkiye doğalgaz piyasasında dünyada bir enerji borsası haline gelip fiyatların belirlendiği bir merkez konumuna da gelecektir. İşin bir başka boyutu bu, bu merkez Türkiye'de kuruluyor evet ama aynı zamanda bir enerji borsası olma hamlesini de yaparsa Türkiye, o zaman Hollanda'daki piyasa gibi bir piyasa olabilir. Karadeniz, dünyanın en önemli merkezlerinden biri olabilir" dedi.
"TAHIL KORİDORUNDAN SONRA ENERJİ KORİDORU"
"Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 hiçbir zaman açılamadı. ABD'nin baskısıyla bu savaş patladığında kapatıldı" diyen Altuğ Karataş, şöyle devam etti:
"Aslında bir arabulucudan bir ara formülden aynı tahıl koridorunda olduğu gibi bir yeni enerji koridorundan bahsediyor. Burada bir pas atıyor. Tahminimce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan buna cevap verecektir. Nasıl ki dünyanın gıda krizine gittiği bir aşamada Türkiye arabuluculuk rolü üstlenip Türkiye'de yapılan bir toplantıyla tahıl koridoru açıp krizi çözdüyse. Aslında bu pası Putin yine atmış oluyor ve diyor ki gelin yeni bir enerji koridoru açalım. Bu koridor Karadeniz üzerinden Türkiye'ye gitsin. Türkiye enerji merkezi olsun. Aslında Türkiye'ye dünya enerji piyasasında yepyeni bir rol biçiliyor. Ben tahıl koridorunun alternatifi bir enerji koridoru çözümü olarak görüyorum bu açıklamayı. Mutlaka bir teknik inceleme yapılacaktır. Öncelikle mevcut boru hatları üzerinden ne kadar kapasite artışı olur. İkincisi, tabi bunlar yeterli olmayacaktır. Çünkü Avrupa'nın Rusya'dan toplam ithal ettiği doğalgaz 155 milyar metreküptü. 155 milyar metreküpün yerini buradaki kapasite artışının bunu karşılama imkanı yok. O zaman Karadeniz'den Rusya ile Türkiye arasına yeni bir boru hattı. Denizin altından gelecek hat oradan karaya çıkabilir fiziksel anlamda. Oradan da mevcut doğalgaz hatlarına bağlantı yapılarak da iletilebilir. Ama fiziksel gaz gelmesiyle iş bitmiyor"
"TÜRKİYE, ÜZERİNDEN EN FAZLA DOĞALGAZ HATTI GEÇEN ÜLKE OLABİLİR"
Karataş, "Türkiye artık dünyanın ve Avrupa'nın yeni bir güvenilir enerji koridoru konumuna geliyor. Mesele sadece bu değil, belirli bir süre sonra Karadeniz gazından hariç Avrupa Birliği Von der Leyen Azerbaycan'ı da ziyaret etmişti. Azeri gazının, hatta Türkmen gazının, İran gazının, Doğu Akdeniz gazının geçeceği tek rota Türkiye. Aslında Rusya, Türkiye bir doğalgaz merkezi olsun derken tüm diğer alternatiflerin de geçebileceği nokta Türkiye kaldığı için, Türkiye üzerinden en fazla doğalgaz hattı geçen ülke konumunda olabilir" diye konuştu.
HASAN BARDAKÇI: ÜLKELER BİRBİRİNİ DOĞALGAZ BORU HATTI ÜZERİNDEN SABOTE ETMEYE ÇALIŞIYOR
Harran Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Bardakçı, "Özellikle Ukrayna-Rusya krizinin en temel yapı taşlarından bir tanesi, krizin büyüyüp küçüldüğü yer genellikle petrol ve doğalgaz konusunda yapılan müdahaleler oluyor. Yani hem Avrupa için hem de Ukrayna için. Genelde askeri olarak ülkeler birbirlerini doğalgaz boru hatları üzerinden sabote etmeye çalışıyor. Ya da politik olarak AB ve ABD gibi ülkeler Rusya'yı petrol ve doğalgaza ambargolar getirerek, son dönemde gündeme gelen tavan fiyat uygulaması gündeme getirildi" diye konuştu.
Bardakçı, "Tabi durum böyle olunca Rusya doğalgazını hem satabilecek hem de güvenli yoldan dağıtımını yapabileceği ülkeler arıyor. Bunlar arasında şu anda en popüler ülkelerin aynı zamanda ilişkilerin iyi olduğu hem de Rusya'ya muhalif olan ülkelerin karşı çıkmayacağı bir ülke. Burada olumlu bir nokta olarak Türkiye çıkıyor. Buradaki gaz merkezinden kasıt aslında şöyle. Yani bu petrol boru hatlarının, doğalgaz hatlarının Türkiye üzerinden gitmesi daha güvenli olacak. Türkiye zaten 15-20 yıllık, özellikle hükümet geldiği günden beri Türkiye için uygulamaya koyduğu bir proje var. Türkiye'yi lojistik üs yapma projesi vardı zaten. Yani doğalgaz hatlarını, petrol hatlarını, hem Rusya'nın hem de petrol üreticisi ülke hatlarını Türkiye üzerinden geçirip zaten varolan stratejik önemine bir önem daha katmak istiyordu" ifadelerini kullandı.
"TÜRKİYE İÇİN BİR FIRSAT"
"Türkiye bunu iyi değerlendirirse bizim konumumuzdan dolayı elde etmiş olduğumuz stratejik öneme petrol ve doğalgazı da ekleyerek daha farklı bir önem arz edebilir" diyen Bardakçı, şöyle devam etti:
"Zaten şunu söylemem lazım, Türkiye'nin zaten konumdan dolayı bir önemli pozisyonu var bir köprü pozisyonu. Petrol doğalgaz hatlarının üzerinizden geçmesi onların sizin ülkenizden çıkması kadar önemli. Sonuçta bu ülkeler bu petrol doğalgaz hatlarını buraya taşınması çekilmesi, sizin ülkeniz açısından ona ulaşmada da bir maliyette bir avantaj sağlayacak. Burada Türkiye'nin biraz daha diğer çevre ülkelerde elini muhakkak güçlendirecektir. Yani zaten bu geçiş olursa muhtemelen Karadeniz üzerinden olacaktır. Bizim Enerji Bakanımızın da açıklaması oldu. Socar'ın da açıklaması oldu. Edirne-Tekirdağ bölgesinin kullanabileceğini söyledi. Türkiye açısından şöyle düşünürsek, Rusya'nın en çok petrol sattığı ülkeler Avrupa Birliği olduğu için Türkiye üzerinden satmak bu iş için biçilmiş kaftan. Onlar için de avantaj Türkiye için de bu bir fırsat"
"RUSYA KIŞTAN ETKİLENMEMEK İÇİN BÖYLE BİR SÜREÇ YAŞAMAK İSTİYOR"
Bardakçı, "Türkiye'nin Türk Akımı ve Mavi Akım projeleri zaten var. Türkiye burada depolama alanları kuracak. Mevcut boru hatlarıyla taşınma da olabilir. Mevcut boru hatlarının sayısı artırılarak bu işin daha stoklanabilir daha hızlı aktarımı sağlanabileceği bir sürecin içerisine girilebilir. Biz devletlerden bahsediyoruz. Küçük şirketlerden bahsetmiyoruz. Ama mevcut şartlarda şunu rahatlıkla söyleyebilirim. Önümüzde kış var ve bu kıştan Avrupa Birliği ciddi anlamda etkilenecektir. Rusya da bu süreçten etkilenmemek için böyle bir süreç yaşamak istiyor. Ben önümüzdeki günlerde özellikle cumhurbaşkanlığı düzeyinde cumhurbaşkanımızın da Sayın Putin'le görüşme yapmasını umuyorum" ifadelerini kullandı.
